Ruim twee jaar en vier maanden maakt de ChristenUnie deel uit van het vierde kabinet van Balkenende. Tijd voor een terug- en vooruitblik op een belangrijke periode voor de ChristenUnie. Volgens Rouvoet is dit niet zomaar een kabinet: “De PvdA, CDA en ChristenUnie hebben elkaar gevonden in een gedeelde visie die gaat over gemeenschapszin, sociale samenhang en verantwoord burgerschap.”

Hoe gezegend voelt u zich op dit moment?

“Rijk, dat is iets wat ik vanaf 22 februari 2007 bij me draag. Meedoen aan de regering is een hele uitdaging. We zijn gezegend dat we deze kans krijgen om mee te bouwen aan de inrichting van Nederland. Ik ben best vaak chagrijnig over dingen die niet gaan zoals wij willen, maar daaronder zit altijd het besef dat het heel bijzonder is dat we deze kans krijgen. Een zegening is iets wat je krijgt, het is een cadeau.”

Is dit kabinet ook een zegen en hoe anders is het ten opzichte van voorgaande kabinetten?

“We hebben gemerkt toen wij onze coalitieplannen presenteerden, dat er breed in de samenleving een zucht van verlichting klonk. Onder voorgaande kabinetten werd veel nadruk gelegd op individuele vrijheid. Met name tijdens Balkenende 2, met daarin VVD en D66, lagen de accenten vooral op economische, neoliberale thema’s. Met ons aantreden waren vooral voor VVD en D66 de druiven erg zuur. Het feit dat zij ontevreden waren en de pijlen richtten op de ChristenUnie, was voor mij een bevestiging dat we de goede weg hadden ingeslagen.”

Moeten we ons zorgen maken dat die pijlen nu minder op de ChristenUnie gericht lijken te zijn?

“Het is verklaarbaar dat dit vooral opspeelde in de beginperiode, toen het coalitieakkoord er net lag. Toen hebben VVD en D66 negatieve sentimenten in de samenleving gevoed. In het begin heb ik aantijgingen altijd stevig weersproken. Later heb ik aangegeven dat ik er klaar mee was. Rutte en Pechtold blijven roepen dat het beleid niet deugt en zullen daar vroeg of laat mee door de mand vallen. Tijdens debatten in de Tweede Kamer zaten professionals uit de jeugdzorg op de publieke tribune hoofdschuddend te luisteren. Op een bepaald moment denk je dan: ‘Ik doe gewoon mijn werk en weet mij gesteund door het veld’.”

Is de ChristenUnie in de huidige politieke context gebaat bij voortzetting van deze coalitie?

“Voor Nederland zou het buitengewoon slecht zijn als we in 2011 zouden zeggen: ‘Het was mooi, maar nu gaan we weer naar een centrumrechts kabinet’. Dat zeg ik dus niet zozeer vanuit het belang van de ChristenUnie, maar vanwege de visie, het perspectief waar dit kabinet voor staat. Die visie gaat over gemeenschapszin, sociale samenhang en verantwoord burgerschap en daar heeft Nederland baat bij. Het zou doodzonde zijn als we dit perspectief in 2011 zouden moeten inwisselen voor een ander beleid. In de Kamer ontbreekt op dit moment een alternatief perspectief. De hele oppositie vindt dat het nu niet goed gaat, maar vraag je om een alternatief dan krijg je totaal verschillende geluiden te horen.”

Irrationeel

Zijn er momenten geweest dat u zich persoonlijk geraakt hebt gevoeld?

“Rond het debat over embryoselectie heb ik dat wel gevoeld ja. Ik ben toen niet de enige geweest die de wind van voren kreeg. Dat was vooral Esmé Wiegman. Sommige dingen hakken erin. Er werd soms gesuggereerd alsof wij geen boodschap hadden aan het leed waar mensen mee te maken hebben bij ongewilde kinderloosheid. We kregen bergen modder over ons heen.”

Ervoer u geestelijke strijd?

“Ja, deze discussie werd soms ook gericht op de God van de Bijbel. Dat doet misschien nog het meest zeer. Dat kwam met name naar voren in sommige cartoons en columns. Ik vraag me dan af waarom mensen zich op die manier moeten uiten. Tegelijkertijd moeten we ervoor waken onszelf tot martelaren te maken. We moeten ook niet zielig doen.”

Was het een politieke ontgroening?

“Nee, we hebben genoeg over ons heen gehad in het verleden. Wat nu meespeelde was dat we in de discussie over embryoselectie geen bondgenoten hadden. Omdat er geen afspraken waren gemaakt in het regeerakkoord hebben we op een volwassen manier een streep getrokken waar dat nodig was. Daarna hebben we ons bereid getoond ver te gaan om elkaar te vinden. Het resultaat is dat de coalitie nu weet dat wanneer we een streep trekken, we dat niet zomaar doen.”

Winst

Er waren natuurlijk ook mooie momenten…

“Op bepaalde cruciale momenten heeft de ChristenUnie een belangrijke rol heeft gespeeld als bruggenbouwer. Bijvoorbeeld bij het formuleren van het crisispakket, en later rond de kwestie van de JSF. Dat was natuurlijk een proces waar we als regeringspartijen alle drie bij betrokken waren. We hebben een brugfunctie vervuld, maar bovendien hebben we inhoudelijk richting gegeven. Bij het crisisakkoord is de inzet van de ChristenUnie over het tempo waarin we gaan bezuinigen, namelijk pas als economisch herstel intreedt, feitelijk de uitkomst geworden. En ouders met jonge kinderen behouden de heffingskorting, dat is ook niet onbelangrijk.

Een ander onderwerp is het Handvest verantwoord burgerschap, een ChristenUnie verkiezingsprogrammapunt. Dat voert PvdA-minister Guusje ter Horst nu uit. De gedachte die daar onder ligt gaat over de keerzijde van burgerrechten, waar jarenlang eenzijdig over gesproken werd. Er zijn ook burgerplichten en dat gaat over meer dan alleen fatsoen en respect.”

Geduld

Is vier jaar niet te kort?

“Vooral voor een programmaministerie als Jeugd en Gezin is vier jaar te kort. Je kunt in vier jaar niet alle problemen oplossen.

In de beschikbare tijd kunnen belangrijke stappen worden gezet. Denk aan het wegwerken van de wachtlijsten, aan het opzetten van de Centra voor Jeugd en Gezin in de gemeenten. We moeten af van de huidige versnippering in de jeugdzorg. We hebben bovendien als focus het versterken van de eigen kracht van het gezin. Jeugdzorg in de meest brede zin van het woord werkt pas als we samen met die jongere en dat gezin aan de slag gaan en die ouders toerusten om zelf de zorg voor dat gezin weer te dragen. Het heeft immers geen zin om met een kind aan de slag te gaan als er problemen in zijn thuissituatie zijn waaraan niets verandert. Aan het einde van deze vier jaar wil ik dat de contouren van de toekomst van de zorg voor de jeugd er liggen.”

Terug naar de ChristenUnie. Waar klopt voor u het hart van de christelijke politiek?

“Het lijdt geen twijfel dat voor ons de verkiezingsuitslag van 22 november 2006 en het aantreden van Eimert, Tineke en mij op 22 februari 2007 bijzondere momenten zijn geweest. Maar dat wil niet zeggen dat het hart van christelijke politiek klopt op een bepaalde locatie of bij bepaalde mensen. Overal waar christenen vol overgave zich inzetten om iets vanuit Gods woord te laten doorklinken in wetgeving en beleid, daar klopt het hart van christelijke politiek. Dat zie je op heel veel verschillende plaatsen. Het hart van christelijke politiek klopt waar politieke macht en invloed dienstbaar wordt gemaakt aan de gerechtigheid.”

Wat zou u willen meegeven aan de lezers van Handschrift?

“Twee dingen: heb geduld en houd ons scherp. Onze idealen moeten we niet vereenzelvigen met het coalitieakkoord. In het begin was onze achterban heel enthousiast. Later kwam meer het besef dat we ook onderdelen van het akkoord moeten uitvoeren waar we minder enthousiast over zijn. That’s part of the game. Waar we nu mee te maken hebben is de evaluatie van de Algemene wet gelijke behandeling. Dat ligt voor de ChristenUnie heel principieel. Het zal niet gebeuren dat onder een kabinet waarin de Christenunie zit, ingeboet zal worden op de vrijheid van onderwijs. Daar zullen we onze grenzen heel duidelijk markeren. Ook daarin laten we iets doorklinken van de hoop die in ons is.”

Meer weten over de visie van André Rouvoet op regeringsdeelname?

Bestel dan de Groen van Prinstererlezing, waarin Rouvoet ingaat op de spanning tussen regeren en getuigen. Hij geeft zijn visie op de relatie tussen geloof en politieke macht en betoogt dat macht pas zijn ware betekenis krijgt, wanneer het in dienst wordt gesteld van de bijbelse gerechtigheid. Hij gaat daarbij in op de vraag hoe christenen draagvlak kunnen verwerven voor hun standpunten in een geseculariseerd land waar voor de achterliggende overtuigingen van de ChristenUnie geen steun is. Tenslotte blikt hij vooruit op de toekomst waarin hij de vraag naar verbondenheid in een pluriforme samenleving als grootste uitdaging ziet voor de politiek.

Deze publicatie is het resultaat van de zevende editie van de Groen van Printererlezing die op 13 mei door André Rouvoet werd uigesproken in Utrecht.

Bestellen kan binnenkort via wi.christenunie.nl/page/15534. Prijs: € 6
Titel: Over de ChristenUnie en regeringsverantwoordelijkheid

Meer artikelen lezen in ons partijblad HandSchrift?

Download HandSchrift (PDF).