De ChristenUnie heeft waardering voor de integrale benadering van de minister als het gaat om aidsbestrijding. Van betere voorlichting op scholen en grotere beschikbaarheid van aidsremmers, tot aan versterking van de rechten van meisjes en vrouwen en de strijd tegen verkrachting als oorlogswapen. Maar door de nota heen zien we ook een blind vertrouwen op harm reduction oftewel: schadebeperking en het exporteren van het libertaire gedachtegoed van de vrije keuze op abortus. Echter, abortus kan wat ons betreft geen excuus of een legitimatie zijn voor het schenden van de rechten van meisjes en vrouwen!

Buitenland
In landen als Ethiopië ondersteunt Nederland NGO's die veilige abortussen uitvoeren, terwijl abortus in dit land verboden is. Zo bleek ons tijdens een werkbezoek vorig jaar. Voor 300 birr (ongeveer 30 euro) worden abortussen uitgevoerd. Ze duren slechts een paar minuten en de betrokkene krijgt tien minuten tijd om bij te komen. We spraken een meisje van ongeveer 14 jaar oud die een abortus zou ondergaan. Ze was hulp in de huishouding en door haar werkgever verkracht. Toen navraag werd gedaan naar de psychosociale hulpverlening, bleek dit totaal afwezig. Er was zelfs onbegrip over de noodzaak daarvan. Voor deze jonge meiden die zijn misbruikt, is er geen erkenning voor hun seksuele en reproductieve rechten (ook als ze liever zouden afzien van een abortus is dit voor de dader natuurlijk geen optie - en hij zal waarschijnlijk betalen). Haar rechten worden hier dus met voeten getreden. Het lijkt ons dan ook van belang dat als er al iets aan rechten gepropageerd moet worden, allereerst deze misstanden moeten worden aangepakt.

Het VN-Actieprogramma van Cairo legt het accent en op het voorkomen van ongewenste zwangerschappen. Dit wordt zelfs als hoogste prioriteit aangemerkt. (Ook wordt in genoemde paragraaf sterk gewaarschuwd abortus in geen enkel geval te promoten als methode van gezinsplanning.) Als Nederland de Cairo-agenda werkelijk serieus neemt, geeft het ook aan dit onderdeel van de agenda een krachtige uitvoering. Daarvoor is het goed om drie accenten te leggen bij de bestrijding van aids en de bescherming van de rechten van de vrouw:

1. Alternatieven voor abortus
Er zijn alternatieven voor (illegale) abortus, zoals psychosociale hulpverlening en/of adoptie. Deze moeten aangeboden en gestimuleerd worden. Ondertussen moeten de onderliggende oorzaken van onveilige en ongewenste zwangerschappen aangepakt worden: Goede moeder- en kindzorg spelen een grote rol in het terugdringen van de vraag naar abortus, uiteraard naast een krachtige inzet om geweld tegen en verkrachting van vrouwen te voorkomen. Nederland dient verder zich rekenschap te geven van onderzoek dat gedaan is naar de negatieve psychische gevolgen van abortus.

2. Versterken positie vrouw
De verbetering van de positie van vrouwen is het meest urgent. Het is goed om daarbij te kijken naar de culturele context. We denken dan aan misstanden met betrekking tot het zwagerhuwelijk in diverse Afrikaanse culturen, geweld tegen vrouwen en vrouwenbesnijdenis, maar ook aan het gelijktijdig hebben van meerdere seksuele partnerschappen, één van de belangrijkste oorzaken van HIV verspreiding. Nederland moet op tactische maar ook duidelijke wijze dit soort culturele praktijken bespreekbaar maken en naar stapsgewijze verandering van binnenuit streven. Het benutten van netwerken van kerken en Faith Based Organisations en samenwerking met religieuze leiders zijn daarbij cruciaal.

Het belang van Social protection: Vanuit het oogpunt van rechtvaardigheid en effectiviteit, blijft het nastreven van structurele ‘sociale bescherming' voor kinderen en ouderen de beste oplossing. Het gaat om zoveel mensen, dat uiteindelijk alleen de overheid dit kan doen (liefst in goede afstemming met ngo's).

3. Gedragsverandering
In het tegengaan van de AIDS-pandemie blijft preventie eerste prioriteit. De steeds grotere beschikbaarheid van AIDS remmers mag er niet toe leiden dat het belang van preventie minder gevoeld wordt, omdat AIDS een ziekte zou zijn waar mee te leven valt. Preventie is méér dan voorlichting over anticonceptie en toegang tot voorzieningen voor reproductieve gezondheid. Preventie richt zich ook op verandering van seksueel gedrag van mensen.

In de nota ´Keuzes en kansen´ wordt gedragsverandering slechts marginaal genoemd. Zo worden in een bijzin het belang van onthouding en trouw erkend. Nederland wil zich echter volgens de nota in zijn beleid onthouden van morele oordelen over individueel gedrag en slechts ‘toepassen wat aantoonbaar effectief is.' Echter uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek laten veelal niet slechts één interpretatie toe of zijn niet altijd beleidsmatig eenduidig. De ChristenUnie roept op een heldere keuze te maken voor gedragsverandering.

De rol van de man verdient meer aandacht, omdat hij een cruciale rol speelt in het waar maken van rechten voor vrouwen en meisjes. Een relatiegerichte benadering, waarbij erkend wordt dat een man en vrouw samen beslissen over seksualiteit en gezinsvorming, is het meest effectief. Het gezin verdient meer aandacht als plek bij uitstek in het bevorderen van preventie, zorg, opvoeding, weerbaarheid en gedragsverandering.

De ChristenUnie is kritisch over de grote bedragen die weggezet worden bij UNaids en global fund en ziet graag dat de minister prioriteiten stelt en op basis daarvan een voorstel doet tot goede spreiding van fondsen.