Voor deze boodschap kan wat mij betreft niemand weglopen. Met elkaar moeten wij ons ervan bewust zijn dat energiebronnen uitgeput raken en dat het klimaat wordt aangetast door CO2 uitstoot met alle gevolgen van dien. Voor de ChristenUnie is om die reden duurzaamheid een belangrijke pijler van het kabinetsbeleid. Ik onderschrijf daarom ook de noodzaak van de hoge ambities t.a.v. energiebesparing in de bestaande bouw. Zo'n 2,5 miljoen bestaande woningen en gebouwen zullen voor 2020 moeten worden aangepakt. De corporaties gaan fors investeren in het energiezuiniger maken van hun woningen. Terecht zeg ik, want jarenlang hebben juist mensen met een laag inkomen iedere dubbeltje moeten omdraaien om de hoge energierekeningen te betalen. In sommige gevallen zal dit mogelijk leiden tot iets hogere huren waar dan echter een fors lagere energierekening tegenover staat. Dit zal voor corporaties enige overredingskracht kosten. Voorbeeldprojecten of garanties kunnen helpen om bewonerscommissies hierin mee te krijgen. Ik vertrouw erop dat de woningcorporaties de urgentie hiervan inzien en zoveel mogelijk toewerken aan het realiseren van de ambities.

Een zorg wat ik heb is hoe we het voor elkaar krijgen dat er ook geïnvesteerd zal worden in de particuliere voorraad? Ook particuliere huiseigenaren moeten er de noodzaak inzien om hun huizen energiezuiniger te maken. In het kader van Schoon en Zuinig zijn subsidies beschikbaar voor zonneboilers en warmtepompen. Maar hiermee worden vooral een beperkt aantal individuele huishoudens bereikt. En het aantal woningen dat energiezuiniger moet worden is groter. De Verenigingen Van Huiseigenaren kunnen een rol spelen in het stimuleren dat buren van elkaar leren en gezamenlijk maatregelen nemen bijvoorbeeld door isolatie. Met andere woorden: duurzaam verbouwen dichter bij de mensen brengen. De overheid stimuleert dit in toenemende mate.

Duurzame olievlek
Hoe zorgen we dat woningeigenaren de energieprestatie van elkaars woning meer gaan vergelijken en elkaar stimuleren maatregelen te nemen, zodat er een duurzame olievlekwerking ontstaat? Voor vergelijking bestaat het energielabel, maar dit is vooral een instrument bij aan- en verkoop. Hiermee worden de zittende bewoners niet bereikt. Bewoners kunnen via bijvoorbeeld websites van energiebedrijven veel informatie krijgen over duurzame maatregelen die de energierekening fors verlagen. Het lastige is echter dat elk huis anders is. Om inzicht te krijgen moeten daarom allerlei vragenlijsten worden ingevuld om een energieadvies te krijgen.

Deze drempel zou kunnen worden verlaagd door het inbouwen van een element dat mensen stimuleert om energieverbruik te vergelijken met buurtbewoners, met behoud van privacy. Energiebedrijven zouden daarvoor op de energierekening het laagste, hoogste en gemiddelde energieverbruik in een postcode gebied kunnen vermelden met daarbij geschatte besparingen bij een standaard pakket maatregelen en bij een ambitieus pakket maatregelen voor de gemiddelde woning. Uiteraard heeft dit zijn beperkingen - meerpersoonshuishoudens verbruiken meer dan eenpersoonshuishoudens - maar het laat bewoners wel zien wat de winstmogelijkheden zijn en stimuleert bewoners om eigen maatregelen te onderzoeken. Dit zou nog verder uitgebouwd kunnen worden door een vergelijking met voorgaande jaren zodat er ook inzicht ontstaat in de daadwerkelijke besparingen.

Een andere mogelijkheid is een openbaar Energie Prestatie Advies voor een voorbeeldwoning op het niveau van een huizenblok waarbij alle verbetermogelijkheden op een rij worden gezet. Vrijwilligers die zich hiervoor aanmelden zouden korting kunnen krijgen of zelfs een gratis advies. Dit kan worden opgepakt door energiebedrijven, maar ook door bouwondernemingen.

Samen bouwen
Bouwbedrijven kunnen inspelen op de ontwikkelingen door het verstrekken van bonussen voor de aanpak van complete bouwblokken, schreef Paulus Jansen van de SP in uw blad. Dit voorstel gaat er echter vanuit dat bewoners min of meer tegelijk verbouwen. Dit is haalbaar als het gaat om het vervangen van installaties, of bij verbouwingen voor een kleine groep bewoners in een blok. Ook voor sommige isolatiemaatregelen hoeven huizen niet compleet op de schop. Dit beeld is er vaak wel bij woningeigenaren. Hier ligt dus nog een schone taak voor de sector om de beeldvorming te verbeteren.

Voor meer ingrijpende aanpassingen zal moeten worden aangesloten op verbouwingsmomenten. De onderhoudskwaliteit van gelijktijdig gebouwde huizen kan binnen één blok nogal uiteen lopen. Dit maakt dat er minder snel een logisch moment is om gezamenlijk grootschalig te vernieuwen. Er zal dus moeten worden gezocht naar slimme combinaties: welke maatregelen zijn echt efficiënt om gezamenlijk op te pakken en voor welke maatregelen kan ook een toolbox voor een bouwblok volstaan waarbij voor de individuele bewoner winst wordt geboekt bij gebruik van maatregelen uit de toolbox? Ook bij een zo'n gefaseerde aanpak van het "samen bouwen" kan worden gewerkt met kortingen bij hogere deelname. Een voordeel is daarbij dat opgedane kennis over de feitelijke energiebesparing gedurende het project kan worden gebruikt voor verbeteringen.

Bouwbedrijven
Veel huizenbezitters met verbouwingsplannen staan er vaak niet bij stil dat ze voor een relatief kleine investering veel kunnen besparen in het energieverbruik. Omdat voor de energieopgave in de gebouwde omgeving juist winst te boeken is bij deze verbouwingsmomenten zijn de kleine bouwbedrijven en de bouwmarkten een belangrijke sleutel tot succes. Veel mensen laten immers hun huis verbouwen door kleine aannemers of zijn doe-het-zelvers. Zij kunnen proactief meedenken en voorlichting geven.

Renoveer de stad
RENOVATIE richt zich op de noodzaak en omvang van het renovatievraagstuk in de bestaande woningbouw. Hier liggen grote opgaven als het gaat om energiebesparing. Er moet echter niet vergeten worden dat ook veel winst te boeken is door de inrichting van wijken zoals de ligging van huizen en de positie van de verschillende vervoersmodaliteiten in de openbare ruimte. Een voorrangspositie voor langzaam verkeer en OV (Energieprestatie op Locatie) kan een forse bijdrage leveren aan de kabinetsambities van Schoon en Zuinig. Hier liggen niet alleen kansen bij nieuwbouwwijken maar ook bij grootschalige herstructurering. Energiebesparing is niet vrijblijvend, maar heel erg noodzakelijk. Daarvan moet iedereen doordrongen raken.

Geschreven door Cynthia Ortega-Martijn voor het vakblad Renovatie