"Het is duidelijk dat het calvinisme nog altijd zijn sporen trekt in ons hedendaagse politieke landschap. Over de vraag hoe deze sporen lopen, in het bijzonder langs welke partijpolitieke grenzen, zal ik mij vanavond als lid van het kabinet en niet onbevooroordeeld ChristenUnie-politicus niet uitlaten. Daar hebt u bovendien uw eigen meetlat voor. Maar ik vond het aardig om onlangs te lezen in De Pers dat zelfs VVD-leider Rutte zichzelf als calvinist beschouwt. Over de calvinistische inborst van de PvdA is door collega Bos ook het nodige gezegd."

2009 wordt het jaar dat Nederland trots wordt op Calvijn, voorspelde Rouvoet enigzins voorzichtig. "En als we ons hebben verzoend met Calvijn gaan we misschien ook een beetje meer van onszelf, van elkaar en van ons land houden. Dan drijven we de demonen van Hollandse zelfverwerping uit en zetten we samen de schouders eronder. Samen werken, samen leven, eigenlijk een heel calvinistisch motto."

Hoe sterk is de invloed die Calvijn heeft gehad op de Nederlandse politiek, was de centrale vraag van het symposium. ‘Calvinist' Rouvoet, D66-politicus en liberaal Boris van der Ham, publicist en agnost Herman Vuijsje en katholiek én hoogleraar Bedrijfsethiek Eduard Kimman gingen op zoek naar de calvinistische roots in de politiek.

Rouvoet beschouwt het calvinisme op twee hoofdpunten als een onmisbare en vernieuwende kracht in de Nederlandse politiek van vandaag. Dat zijn het werken aan een betrokken samenleving, en de
versterking van de moraal als plechtanker van de economie.

Betrokken samenleving
"In het calvinisme ligt, zei ik eerder, een sterke nadruk op de vrijheid van het individu ten opzichte van de staat en andere aardse instellingen. Het gaat niet alleen om vrijheid van, maar net zo goed om vrijheid tot: de verworven vrijheid behoort niet te worden aangewend voor het eigen belang, maar staat in het teken van de verantwoordelijkheid tegenover God en medemens. Dat betekent dat een mens niet alleen voor zijn eigen onderhoud dient te werken, maar zijn welvaart deelt met iemand die dat niet kan. Dat is geen betutteling of bemoeizucht, maar een uiting van verantwoordelijkheid en betrokkenheid."

"Dit idee van een betrokken samenleving werkt door in de calvinistische visie op de taak van de
overheid. De overheid schept allereerst de randvoorwaarden voor de vrije ontwikkeling van
individuen, gezinnen, kerken, scholen, bedrijven en andere verbanden. De soevereiniteit in eigen
kring moet worden gewaarborgd. Die vrijheid is echter niet onbegrensd: wanneer die verbanden niet
tot het dragen van hun eigen verantwoordelijkheid in staat blijken, is er een reden om in te grijpen."

"Belangrijke kanttekening: het overheidsingrijpen zal zoveel mogelijk tijdelijk moeten zijn, en gericht zijn op het herstel van de eigen kracht en autoriteit (‘soevereiniteit') van het gezin of bedrijf. We plaatsen een kind weer terug in het eigen gezin als het veilig is."

Moraal en economie
De markteconomie heeft een dragende moraal nodig. Dat dat nodig is, onderstreepte de financiele crisis wel, stelde Rouvoet. "Het kan inmiddels voor iedereen wel duidelijk zijn dat de crisis meer omvat dan slechts een tijdelijke stagnatie van het systeem van de financiële markten." Rouvoet ziet verbanden tussen de milieucrisis, klimaatcrisis, voedselcrisis, energiecrisis en financiele crisis. Dat verband is het onvermogen van de westerse samenleving om maat te kunnen houden.

"We zullen in 2009 nieuwe wegen moeten inslaan om het ontplofte casinokapitalisme naar een maatschappelijk verantwoorde markteconomie te leiden. Wat het calvinisme ons daarbij te zeggen heeft, is dat een gezonde economische ontwikkeling niet los verkrijgbaar is van een morele bedding."

Gekoppelde documenten

	Titel	Bestandsgrootte	MIME-type
	20090113_calvijnlezing_Rouvoet	38,8 kB	application/pdf