,,Laatst zag ik in een herhalingsuitzending het televisieprogramma Afkicken van BNN. Negen kandidaten moeten in een maand zien af te kicken van een verslaving. Het programma laat goed zien welke dreun een mensenleven kan oplopen door verslaafd te raken; aan drugs, alcohol, maar ook aan videogames of seks. Je ziet hoe jonge, talentvolle mensen hun toekomst op het spel zetten, of de relatie met hun geliefde of vrienden riskeren. De grootste wens van Jet bijvoorbeeld, verslaafd aan heroine, methadon en alcohol, is wakker te worden en zin te hebben in de dag, zonder drugs te hoeven gebruiken, zich prettig te voelen en de dag door te komen.

In korte tijd is een stevige maatschappelijke discussie over het Nederlandse gedogen van de verkoop van softdrugs opgelaaid. Het is niet raar dat het dubbelzinnige Nederlandse beleid in twijfel wordt getrokken. Hoogleraar criminologie Henk van de Bunt, van de Erasmusuniversiteit in Rotterdam, voorspelt dat het gedoogbeleid geen lang leven meer beschoren is en dat het beleid kraakt in zijn voegen.

Een veelgehoord argument tegen het sluiten van coffeeshops is dat de verkoop van softdrugs in het illegale circuit verdwijnt. Dit kan een steekhoudend argument zijn, ware het niet dat het gedogen eigenlijk iets paradoxaals in zich heeft, zegt dezelfde criminoloog. Cannabis mag namelijk wel worden verkocht, maar niet worden geproduceerd of verhandeld. We zijn dus eigenlijk selectief aan het gedogen. Als de handhaving van productie en handel van cannabis perfect zou zijn geweest, dan waren de coffeeshops al jaren failliet geweest. Of zouden ze alleen nog koffie schenken. Maar niets is minder waar. De coffeeshops zitten juist te springen om voorraad, waarmee het criminele circuit alleen maar aangemoedigd wordt om meer te produceren.

Mijn fractiegenoot Joël Voordewind pleitte deze week al voor een tussenmaatregel. De minimumleeftijd voor de verkoop van softdrugs moet van 18 naar 21 jaar. Zelfs dit voorstel stuitte op groot verzet, terwijl het Trimbos-instituut juist concludeert dat THC het concentratievermogen, het reactievermogen en het korte termijn geheugen vermindert. Regelmatig en veel gebruik van THC remt de ontwikkeling, kan leiden tot een sociaal isolement, depressie en angst en vermindert school- en studieprestaties. Niet zo'n gek voorstel, dus.

Er bestaan genotsmiddelen waar veel ouders en kinderen zich nauwelijks druk om maken. Denk aan alcohol. Terwijl ook, of beter gezegd, juíst ook alcohol tot verslaving en grote schade kan leiden. Die schade wordt zichtbaar op korte termijn (agressie, geweld, verminderde schoolprestaties), maar ook op lange termijn (hersenbeschadiging, geestelijke stoornissen, vele lichamelijke ziektes en een verhoogde kans op alcoholverslaving). Mensen die blijven roepen dat voorlichting hét middel is om hier wat aan te doen, hebben volgens de ChristenUnie niet door dat we de gezondheid en toekomst van een hele generatie op het spel zetten. Met voorlichting alleen komen we er niet. Het kabinet heeft al maatregelen genomen: geen alcoholreclame vóór 9 uur 's avonds, strengere handhaving van het verkoopverbod onder 16 jaar, het strafbaar stellen van het aanwezig hebben van alcohol door 16-minners in de openbare ruimte, accijnsverhoging. Maar de ChristenUnie vindt dat niet genoeg. Illegale drankketen moeten zo snel mogelijk sluiten, de leeftijdsgrens moet van 16 naar 18 jaar, de mixdrankjes zijn nog te aantrekkelijk voor minderjarigen en er wordt nog te vaak doorgetapt aan dronken mensen in cafés.

Terecht gaat er veel aandacht uit naar het alcoholprobleem van jongeren. Maar hoe zit het ondertussen met al die zogenaamde ‘hopeloze gevallen'?

Veel ex-verslaafden verklaren dat zij door de grote verleidingen van de zogenaamde genotsmiddelen - een subjectieve benaming, wat mij betreft - in een diep dal terecht zijn gekomen. In een petitie, die ik afgelopen dinsdag van het Landelijk Platform EX-verslaafden (LPEX) kreeg, zeggen zij dat het eigenlijke doel van bijna iedere drugsverslaafde is verslavingsvrij te worden. Het leren leven met een verslaving en het gecontroleerd verstrekken van middelen draagt volgens hen niet bij aan een oplossing van het probleem. Met andere woorden: leven zonder drugs moet altijd het doel zijn.

Ik heb minister Klink vorige week bij de begrotingsbehandeling gevraagd zijn aandacht te richten op al die ‘hopeloze gevallen', die zijn weggeorganiseerd in gebruiksruimten, heroïne- en methadonprojecten en waarbij de samenleving allang blij is dat het gevoel van veiligheid op straat is vergroot en de levens van deze verslaafde medemensen enigszins zijn gestabiliseerd. De ChristenUnie wil graag dat er meer werk wordt gemaakt van arbeidsrehabilitatie en reïntegratie, evenals experimenten met meer verplichtende vormen van afkicken. Het zijn afspraken in het coalitieakkoord!

Ik zou organisaties die vandaag hier aanwezig zijn willen uitnodigen met suggesties te komen hoe hier meer werk van gemaakt kan worden en hoe de landelijke overheid dit kan stimuleren.

Jij verslavingsvrij is een goed thema, maar heeft het risico in zich vooral de vinger naar de jeugd te wijzen. Wijzen met één vinger naar de jeugd zijn vier vingers in de richting van mij als volwassene. Dus wat mij betreft spreken we deze week vooral over ‘wij verslavingsvrij'. Wat mij betreft is dat het ideaal waar we als samenleving en politiek voor moeten blijven vechten. Wij geloven niet in hopeloze gevallen, maar gaan voor een verslavingsvrije samenleving, hoe moeizaam het gevecht en hoe weerbarstig de praktijk ook is!"