De volgende dag bezoek ik met collega Cees van der Staaij een Engels sprekende kerk in Addis Abeba. We spreken een aantal Nederlanders die er werkzaam zijn en horen van een auto-ongeluk van een van hen, waarbij de zoon (15 jaar) van een Nederlander om het leven kwam. Onbegrijpelijk verhaal. Iemand die het land komt opbouwen, verliest zijn zoon door een auto-ongeluk. Het verhaal spookt door mijn hoofd gedurende de preek. Na afloop spreek ik een jongetje Teddy genaamd. Hij is door een sociaal werker van de kerk een keer meegenomen naar de kerk en komt elke zondag sindsdien. Hij heeft geen ouders meer en woont bij verre familie. Een van de trieste verhalen van de 1,2 miljoen weeskinderen in dit land. Hij vraag om een foto en ik beloof hem deze naar een contact van de kerk te mailen.

VN-goeroe
's Avonds ontmoeten we Jeffrey Sacks, de VN-goeroe en ontwerper van de Milleniumdoelstellingen. We hebben een lang en nuttig gesprek met hem over Ethiopie, Somalie en Kenia. Hij gelooft er heilig in dat als de internationale gemeenschap meer geld geeft, de armoede dan opgelost kan worden. Ik volg hem en ben het grotendeels met hem eens, maar vrees dat er meer nodig is dan alleen maar meer geld. Het gaat ook om democratisering, mensenrechten, godsdienstvrijheid en bestrijden van corruptie. Bij navraag vindt hij dit ook, maar vindt dat deze waarden niet te bereiken zijn in combinatie met ontwikkelingsgeld (of het dreigen te stoppen met geven van geld). Ik ben het niet met hem eens. Maar het is een zeer boeiende en slimme econoom en ik ga zeker zijn boek the end of poverty, nog uitlezen.

Geen mensenrechtenschendingen
De volgende dag spreken we als laatste de minister van Buitenlandse Zaken. Hij vertelt dat het het Rode Kruis - de meest onafhankelijke hulporganisatie ter wereld - en Artsen zonder Grenzen Nederland, terecht het gebied uit zijn uitgestuurd. Omdat ze deel uitmaakten van het probleem, in plaats van de oplossing. Wederom spreken we onze verbazing erover uit dat dit gebeurd is. Ook de mensenrechtenschendingen worden door de minister gerelativeerd omdat er bij een intern conflict nu eenmaal altijd collateral damage ontstaat. Dat is niet te voorkomen, zegt hij. Hij eindigt zijn verhaal met een pleidooi voor directe steun aan zijn regering, in plaats van indirecte via de VN. De voorzitter van onze delegatie weet dit diplomatiek te pareren.

Bliksembezoek aan Kenia
Op de terugweg maken we een tussenstop van negen uur in Nairobi, Kenia. De ambassadeur en de medewerkers komen ons afhalen van het vliegveld. We rijden door de straten van Nairobi en merken niets van de spanningen. Dat blijkt zich vooral in de sloppenwijken te concentreren en de aangekondigde staking zal pas morgen beginnen. We worden uitvoerig bijgepraat over de situatie en later op de avond ontmoeten we nog leden van de oppositie. Het wordt mij duidelijk dat het geen business as usual kan zijn nadat de zittende president de overwinning heeft geclaimd bij de presidentsverkiezingen. Het meest opmerkelijke is dat bij de gelijktijdig gehouden verkiezingen voor de gemeenteraden en het parlement, de partij van oppositieleider Odinga de meeste stemmen heeft gewonnen. Ook bij de telling de dag na de verkiezingen lag de partij ruim op kop totdat de telling plots werd gestaakt en de pers de tellingszaal moest verlaten. Een paar uur later bleek dat Kibaki de presidentsverkiezing had gewonnen. Mijn conclusie is dan ook dat er een onafhankelijk onderzoek moet komen naar de telling. Dat daarna allerlei maatregelen genomen dienen te worden, zoals het instellen van een echte onafhankelijke verkiezingscommissie, om te voorkomen dat er weer onregelmatigheden kunnen plaatsvinden bij de telling. Dit zou gedaan kunnen worden door een overgangsregering in te stellen. Vervolgens zouden er nieuwe verkiezingen moeten worden gehouden.

Debat in de Tweede Kamer
Na nog een tussenstop in Tanzania komen we na acht dagen weer veilig, vermoeid maar met een zeer interessante reis achter de rug, aan in het koude en regenachtige Nederland. Inmiddels lees ik dat het ANP mijn pleidooi voor een grotere betrokkenheid bij de Afrikaanse vredemacht in Somalie heeft overgenomen. Ik schrijf er nog een ingezonden artikel over voor een krant. Twee dagen later debatteren we over onze reis met de ministers van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. Ik herhaal mijn pleidooi en minister Koenders zegt toe tijdens zijn reis in februari te bezien hoe Nederland de kwetsbare overgangsregering in Somalië zou kunnen steunen. Intussen hoor ik dat een Nederlandse journaliste een dag later is opgepakt op het zelfde vliegveld in Nairobi. Ze zou een film gemaakt hebben over oppositieleider Odinga. Ik overweeg meteen Kamervragen te stellen, maar hoor een uur later dat de minister van Buitenlandse Zaken al opheldering heeft gevraagd bij de Keniaanse regering. Ik zal de situatie scherp volgen en hopelijk komt Kenia snel tot inkeer en tot rust. De Afrikaanse Unie zal bemiddelen, maar de vertegenwoordiger Kofi Anan is ziek geworden. Minister Koenders zegt mij in de wandelgangen zelf te willen afreizen naar Kenia om hopelijk namens zijn collega’s binnen de EU te bemiddelen. Hiermee stopt mijn reisverslag, maar ik via mijn website houd ik jullie op de hoogte. Afrika is geen verloren continent, maar er blijven genoeg zorgen over om onze betrokkenheid te blijven tonen.