Het ‘ik worstel en kom boven’ kreeg ik Zeeland deze week een wel heel bijzondere invulling. En het is nog niet uitgesloten dat we ook in Fryslân collegepartij worden. Dan zouden we in de helft van alle provincies een gedeputeerde hebben. Een nieuwe fase voor de ChristenUnie!

Woensdag zag ik het acht uur journaal: drie items waarin de ChristenUnie voorbij kwam. Kamerlid Ernst Cramer over Lelystad als overloop van Schiphol. Minister André Rouvoet over kindermishandeling. En z’n collega Eimert van Middelkoop over Uruzgan. Je kijkt er niet eens meer van op, maar dit is illustratief voor onze aanwezigheid in de Haagse politiek, en ook voor de breedheid van de ChristenUnie. Dezelfde avond werd ik even voor twaalven gebeld door Andries Heidema, met het prachtige nieuws dat de gemeenteraad van Deventer hem wil als burgemeester van deze mooie stad. Een gemeente van rond de 100.000 inwoners met een ChristenUnie-burgemeester: een nieuwe fase, een nieuwe verantwoordelijkheid voor onze partij!

Ik hoef u niet te waarschuwen – dat doen anderen wel – dat we door dit soort ontwikkelingen niet met het hoofd in de wolken moeten gaan lopen. We hebben ongekend veel reden tot dankbaarheid, jazeker. Onze goede God geeft ons in deze tijd verrassende mogelijkheden. Op posities waar we dat tot voor kort niet hadden. Op alle bestuurlijke niveaus. Als het kan, zonder onze geloofsovertuiging en geloofwaardigheid geweld aan te doen, móeten we zulke mogelijkheden ook aangrijpen. Niet voor onze eigen eer of roem, niet omdat de macht zo lekker smaakt. Maar wel om ons als christenen dienstbaar te maken in de samenleving. Om ‘het goede te zoeken voor alle mensen’. Vanuit een diep besef dat we in al onze werkzaamheden de eer van God centraal mogen en moeten stellen. Ik zeg er dit bij: als je dát beseft, dan duik je niet gretig op het plúche, maar blijf je zeker ook niet met je armen over elkaar langs de kant staan.

Het doet mij deugd dat de christelijk-sociale politiek van de ChristenUnie steeds meer weerklank krijgt. Niet alleen bij wat we ‘de achterban van de ChristenUnie’ noemen. Deze week sprak ik nog iemand die zichzelf niet als religieus beschouwde, maar wel zei gegrepen te zijn door de thema’s die de ChristenUnie durft aan te kaarten. Daartoe behoorde nadrukkelijk: ons pleidooi voor meer gemeenschapszin in de samenleving. Maar ook: de bestuurlijke aandacht die we vragen voor duurzaamheid, voor jeugd en gezin, en voor diegenen die niet of moeilijk voor zichzelf kunnen opkomen. Of het nu om ouderen gaat, bijstandsmoeders, vluchtelingen. Met ons zien steeds meer Nederlanders dat de libertaire, individualistische en eenzijdig economische oriëntaties van de afgelopen decennia de samenleving niet hebben gebracht wat men er van gehoopt had.

Vrije opvoeding? We zien er de wrange vruchten nu van; de roep klinkt om verplichte opvoedondersteuning.
Onbeperkte consumptie zonder zorg voor de schepping? Nu vragen velen zich vertwijfeld af hoe we de milieu- en afvalproblemen nog het hoofd kunnen bieden.
Werk, werk, werk? Prachtig allemaal, maar wie zorgt er dan nog voor onze kinderen of ouders?

Het was met recht tijd voor een ander beleid. Tijd voor een nieuwe fase, een fase waarin de ChristenUnie als regeringpartij mag gaan bijdragen een beter beleid. Een nieuwe fase voor de ChristenUnie, een nieuwe fase voor de Nederlandse samenleving.

De vorming van dit kabinet heeft veel losgemaakt in de samenleving. Dat lijkt vooral te maken te hebben met de deelname van de ChristenUnie aan dit kabinet. Sommigen politieke partijen, ik denk aan de VVD, D66 en GroenLinks, zien vooral in onze invloed een reden om op de barricaden te gaan en te protesteren tegen de nieuwe coalitie. ‘Spruitjeslucht, betutteling, jaren vijftig’: een coalitie van links- en rechtsliberalen draaide eenstemmig hetzelfde refrein af. Wat ik in zulke teksten hoor, is vooral een proclamatie van eigen onmacht.

GroenLinks bedankte voor de eer om verantwoordelijkheid te nemen voor het bestuur van ons land. Desondanks weet Femke Halsema vanaf de zijlijn steeds opnieuw te vertellen hoe het anders en beter moet; nog steeds droomt ze van groene coalities. Als je uitgedroomd bent, Femke, zou je misschien kunnen opmerken dat Nederland inmiddels de groenste coalitie sinds jaren heeft. Omdat de ChristenUnie wél thuis gaf toen het erop aan kwam verantwoordelijkheid te nemen.

Mark Rutte vond het vooral verschrikkelijk dat wij ongewenst zwangeren willen weerhouden van een abortus, door ze te wijzen op een andere weg. Zoiets kon je vrouwen toch niet aandoen! Geen woord meer over het door de VVD ondertekende regeerakkoord van Balkenende II, waarin óók was afgesproken dat er alternatieven voor abortus zouden worden ontwikkeld. Toen ik Mark Rutte daarop aansprak, kwam hij niet veel verder dan te zeggen ‘dat daar toch niets mee gedaan was.’ Hoe geloofwaardig kun je nog zijn! Wij zullen er in ieder geval op toezien dat er met het huidige regeerakkoord wél iets gedaan wordt!

Oppositie voeren is een vak apart. Geloofwaardige oppositie voeren nog meer. Ik hoop dat het de VVD, D66, GroenLinks en ook de SP zal lukken daar op een verantwoorde manier inhoud aan te geven. Een goede, geloofwaardige oppositie is namelijk wel van belang. Laat ik daarbij ook de SGP noemen. Ook zij moeten zoeken naar hun rol in de nu gewijzigde politieke verhoudingen. Ik roep Bas van der Vlies en de zijnen op daar serieus werk van te maken en zich niet te laten verleiden tot politiek opportunisme.

Verzet tegen het kabinet en in het bijzonder de ChristenUnie kwam niet alleen vanuit de Tweede Kamer. Een paar voorbeelden. Libertijnse columnisten, vooral de ouderen onder hen, doopten hun pen in azijn en bekritiseerden met name de medisch-ethische paragraaf van het regeerakkoord. We zouden terug gaan in de tijd, vanuit hun perspectief. Ze hebben kennelijk niet door dat de samenleving hen inmiddels een paar stappen vooruit is. Dat bleek ook toen de ChristenUnie-raadsfractie in Utrecht een paar kritische vragen stelde over een gigantische, aandacht-opeisende reclameposter in de historische binnenstad van Utrecht. Nadat de kwestie landelijk uitvergroot en door sommigen geridiculiseerd was, bleek uit bedachtzamere reacties dat de ChristenUnie met haar cultuurkritiek wel degelijk een punt heeft dat breder in de maatschappij gesteund wordt.

Van felle tegenreacties hoeven we intussen niet achterover te slaan. Met de toetreding van de ChristenUnie tot het kabinet is niet opeens het geestelijk klimaat in Nederland omgeslagen. Wel is duidelijk dat de libertijnen ruimte moeten inleveren, en dat hen dat irriteert.

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik ben wel blij met discussies die ontstaan op terreinen waar het soms jarenlang oorverdovend stil is geweest. Zoals de commerciële exploitatie van het vrouwelijk lichaam. Of de vanzelfsprekendheid waarmee abortus werd gepresenteerd als hét hulpaanbod voor ongewenst zwangere vrouwen. Of de gelatenheid waarmee asociaal gedrag werd geaccepteerd. Noemt u maar op. Degenen die onze inbreng daarover niet willen horen, hebben maar één doel: het stigmatiseren en isoleren van de ChristenUnie, om te verhinderen dat ons gedachtegoed wordt omgezet in concreet beleid. Onze politieke nieren worden op zo’n moment beproefd. Ik blijf het overigens opmerkelijk vinden hoe eenzijdig de aandacht zich richt op wat juist de ChristenUnie naar buiten brengt; anderen hebben voor gevoelige onderwerpen kennelijk als hoogste tactiek dat ze zich stilletjes houden.

Intussen doen wij er goed aan om met elkaar rust te bewaren. Goed te weten waar we mee bezig zijn. Daar ook niet onzeker over worden. En de aandacht vooral te richten op die momenten en situaties waar het echt om gaat. Zoals de voorbereidingen van de besluiten in het kabinet, waar onze bewindspersonen een bijzondere verantwoordelijkheid voor dragen, en wat de fractie betreft vooral ook: de besluitvorming in de Tweede Kamer.

De afspraken in het regeerakkoord moeten worden uitgevoerd: daarvoor voel ik ook persoonlijk een grote verantwoordelijkheid. We zijn loyaal, maar niet gek. Zien ook wel dat met name de PvdA nog moeite heeft om op gang te komen. Ze hebben het ook niet eenvoudig gehad. Maar hun profilering mag niet ten koste gaan van afspraken die we met elkaar gemaakt hebben.

We waren niet zo blij met een aantal media-optredens van staatssecretaris Bussemaker. Maar wat uiteindelijk vooral telt, is dat ze vervolgens een brief aan de Tweede Kamer stuurde waarin netjes verwoord is hoe ze de medisch-etihsche onderwerpen bestuurlijk zou gaan oppakken. Dáár gaat het uiteindelijk wel om, niet om persoonlijke worstelingen van een nieuwe bewindsvrouw.

Het regeerakkoord wordt uitgevoerd: dat geldt ook voor invoering van de wet die bij echtscheiding moet garanderen dat het ouderschap zorgvuldig geregeld wordt. De PvdA heeft nog wat moeite met deze wet; voor echtparen zonder minderjarige kinderen wil zij het mogelijk maken dat die uit elkaar gaan zonder dat de rechter eraan te pas komt. Dat gaat dus niet door! Onze inzet bij het regeerakkoord was, een wet door te voeren die de zogenaamde flitsscheiding - een administratieve handeling waar geen rechter bij te pas komt - onmogelijk maakt. Ter bescherming van zwakke partijen in een echtscheidingssituatie. We laten dus niet toe dat de wet op dit punt geamputeerd wordt, en er toch een scheiding zonder rechterlijke toets wordt mogelijk gemaakt.

Net zo duidelijk zijn we bijvoorbeeld over de abortusactivisten van Women on Waves. Tot ons spijt was het juridisch onmogelijk hen een vergunning te ontzeggen. De verleende vergunning is echter gebonden aan voorwaarden die abortussen op volle zee praktisch onmogelijk maken. En op een subsidie van dit kabinet hoeven de abortuspropagandisten niet te rekenen. Bij de herziening van de Wet Afbreking Zwangerschap zullen we bovendien proberen vast te leggen dat die wet niet op imperialistische wijze naar verre kusten wordt geëxporteerd. Als dat weer in de Tweede Kamer punt aan de orde is, hopen we daarvoor van het CDA meer steun te krijgen dan afgelopen week.

Ik weet me als fractievoorzitter gezegend met een enthousiaste, betrokken, gemotiveerde en gekwalificeerde fractie. Selectiecommissie, u wordt bedankt!

Goed nieuws is niet altijd nieuws, dus daarom staat het nog niet dagelijks op de voorpagina’s, maar ik kan u verzekeren dat deze fractie verbluffend snel op stoom begint te komen. En we zijn breed bezig. Werkend vanuit de speerpunten van ons verkiezingsprogramma. De ChristenUnie is niet tevreden als er maar op een enkel terrein iets ten goede gebeurt. Wij koesteren geen kroonjuwelen waaraan we ons lot hebben verbonden. Ons programma is zo breed als de politiek breed is. En het mooie van een in omvang verdubbelde fractie is, dat we nu ook meer onderwerpen kunnen oppakken.

Joel Voordewind heeft een vliegende start gehad op het gebied van buitenlands beleid en jeugd en gezin. Op dat terrein wist hij de Kamer onder meer uitspraken te laten doen over het tegengaan van alcoholgebruik en het ten onrechte in jeugdgevangenissen opvangen van jongeren die jeugdzorg nodig hebben. Verder gaat Joël verder met het initiatiefwetsvoorstel van Tineke waardoor het strafbaar wordt gesteld bevolkingsgroepen te krenken en te discrimineren door te bagatelliseren en negeren welk leed hen in de geschiedenis is aangedaan. Een verbod dus op het ontkennen van volkerenmoorden. Verder heeft Joël een motie op zijn naam gezet die uitspreekt dat contacten met de Palestijnen moeten worden gestopt bij onlusten.

Cynthia Ortega hield een krachtige maidenspeech bij de behandeling van de begroting over de Nederlandse Antillen. Op het sociale terrein laat zij met verve het ChristenUnie-geluid horen. Ze vervult een sleutelrol bij de behandeling van de Postwet, waar zij samen met PvdA-collega Ferd Crone pal staat voor bescherming van de arbeidsvoorwaarden in de liberaliserende postsector.

Ernst Cramer werkt zich een slag in de rondte; hij is druk met financiën, landbouw en verkeer en vervoer. In het debat rond de topinkomens was hij de enige die met een voorstel kwam dat door iedereen, inclusief de minister werd overgenomen. Hij vervulde een pacificerende rol in de discussie over dierenwelzijn en sinds deze week weet zowel minister Bos als minister Eurlings dat ze met deze woordvoerder van de ChristenUnie rekening moet houden.

Esmé Wiegman kreeg ook al heel wat voor haar kiezen. Ze hield haar maidenspeech in een debat over de Europese Top in aanwezigheid van de minister-president. Rond Europa ziet zij er op toe dat het regeerakkoord - dat naadloos aansluit op ons programma - wordt uitgevoerd. Zij voert ook het woord over de medisch-ethische onderwerpen. En is al zeer actief op VROM. Minister Cramer wijzigde de bekende drieslag People, Profit, Planet op aangeven van Esmé in People, Prosperity (welzijn), Planet. Dat is meer dan een woordwijziging: achter het de omslag van winst naar welzijn gaat een verschil in denkwerelden schuil. Ook maakt Esmé zich al sterk voor een goed energiebeleid en een verantwoord biotechnologiebeleid. Houd u haar in de gaten.

Dat geldt ook voor de benjamin van onze fractie, Ed Anker. Als laatst binnenkomende stond hij al het vaakst achter het spreekgestoelte in de plenaire vergaderzaal. Zijn portefeuille, Justitie en Binnenlandse Zaken, vroeg daarom. Ed heeft inmiddels al twee amendementen op zijn naam staan en wist de politieke vuurdoop goed te doorstaan.

Dit is nog maar het begin. We zijn nog maar acht weken bezig. Om André Rouvoet te citeren (tijdens het bestuurderscongres): we hebben nog ruim elf jaar te gaan. Er ligt werk genoeg. Een prachtig programma. Een goed regeerakkoord, dat begin juni door het kabinet zal zijn omgezet in een beleidsprogramma. We stropen de mouwen op. Burgers mogen dat ook van ons verwachten.

Het waren hectische tijden, en de periode die voor ons ligt zal niet rustiger zijn. Onze positie is veranderd. Voor ons geen luwte; we lopen nu aan kop en de tegenwind is vaak stevig. Nu zijn wij nooit mooiweerlopers geweest, dat scheelt. Maar meer dan ooit beseffen we dat iedere beweging die we maken en elk woorden dat we spreken, uitvergroot kan en zal worden. Niet iets om voor te vrezen. Wel om rekening mee te houden.
De ChristenUnie verkeert in een nieuwe fase. We zijn ook bijna allemaal in een nieuwe rol beland. Onze bewindspersonen, onze nieuwe Kamerleden, ik als fractievoorzitter, maar ook: u als partij. Onze rollen zijn nieuw en lopen uiteen, maar onze basis is bekend en gemeenschappelijk. Van u in uw rol vraag ik of u ons kritisch wilt volgen en zonodig scherp wilt houden. Zulke mensen hebben we nodig. Maar we hebben ook mensen nodig die achter ons staan. Mensen die voor ons bidden. Want vanuit die basis kunnen we ons werk doen. Ik hoop dat u ons daarin ook zult steunen.

Alleen de uitgesproken tekst geldt.