Portretinterview met Cali Kadionda
Als 14 jarige jongen is Cali naar Nederland gevlucht. Zonder zijn ouders en zusjes, maar met zijn twee broertjes. Cali is opgegroeid in Angola, waar in die tijd oorlog heerste. ‘Ik heb er niet voor gekozen om specifiek naar Nederland te gaan. Het voelde als ‘pak je spullen en gaan. ’De vraag was niet waar we naar toe gingen, zolang we maar ergens naar toe konden waar geen oorlog was’, vertelt Cali. Als hij in Angola was gebleven, moest hij in militaire dienst en vechten in een oorlog waar hij niet aan mee wilde vechten.
Alles was onvoorspelbaar
Na een lange reis komt Cali aan bij een aanmeldcentrum. ‘Ik zag daar een wereldkaart hangen en vroeg waar ik was. Iemand wees me het aan en vertelde me dat ik in Nederland was.’ Cali vertelt dat hij er gemengde emoties bij had. Hij was blij dat hij weg was uit de oorlog, maar wist ook niet wat hem te wachten stond in Nederland. Er was geen weg meer terug.
Cali verblijft een aantal dagen in het aanmeldcentrum en wordt dan overgeplaatst naar een ander opvangcentrum.
Tijdens mijn eerste maanden in Nederland was het lastig om de taal leren. Ik was veel meer bezig met mijn identiteit: wie ben ik en wat is mijn thuis? Alles was zo onvoorspelbaar.
Hij vertelt dat als je ergens bent opgegroeid, je snapt hoe het systeem werkt. Het systeem waar hij nu in kwam was volkomen onbekend. ‘Ik was een tiener. Een leeftijd dat ik het eigenlijk mijn ouders moeilijk zou moeten maken. Ik was blij dat ik mij geen zorgen hoefde te maken over eten, drinken of slapen, maar het was moeilijk om te settelen.’
Hoe zorg je voor goede zelfontplooiing?
Na dit opvangcentrum, verhuizen Cali en zijn broertjes nog naar een tweede opvangcentrum en vervolgens naar een woongroep met twaalf jongeren. In deze tijd begint hij zich te focussen op de Nederlandse taal en volgt hij taallessen in Amersfoort. ‘Ik heb altijd door weer en wind naar Amersfoort gefietst. In een dag kon je het gevoel hebben dat alle seizoenen voorbij kwamen.’ Aan dat vele fietsen kwam een eind, want Cali verhuisde opnieuw. Ditmaal naar een kleinere woongroep met vier jongeren.
‘Ondertussen had ik de Nederlandse taal goed onder de knie. Ik wilde verder leren, maar als ik naar een mavo of havo zou gaan, was ik qua leeftijd gelijk aan iemand in een examenjaar. Daarom heb ik onderwijs voor volwassenen gevolgd: elektrotechniek.’ Cali bleek een snelle leerling, want hij heeft daarna nog twee opleidingen in verkorte tijd gevolgd: de monteursopleiding elektrotechniek en industriële automatisering. Als ik vraag hoe Cali dit heeft ervaren, vertelt hij dat deze route qua onderwijs hem een beetje is overkomen. ‘Mijn niveau was eigenlijk hoger dan waar ik in mijn opleiding mee bezig was. Ik kende het Nederlandse onderwijs systeem ook niet goed. Misschien had ik meer aangedrongen op een bepaalde route als ik het systeem beter had gekend. Maar ik had geen idee.’ Cali vertelt dat het Nederlandse asielbeleid goed voorziet in alle basisbehoeften en je geen zorgen hoeft te maken over je levensonderhoud. Maar wat betreft zelfontplooiing en het kiezen van een juiste opleiding, noemt Cali dat het erg lastig is wanneer je zelf geen overzicht hebt over de mogelijkheden.
"Integratie komt van twee kanten."
Beeld: Niek Stam
Hier was ik gewoon Cali
‘Het integreren gaat niet over rozen, maar ik heb me vastgehouden aan mensen die mij positief stimuleren.’ Dat is een interessante uitspraak, waar we over doorpraten. Wie zijn dan die mensen geweest die Cali hebben gestimuleerd om zijn weg te vinden in het ingewikkelde Nederland? Cali vertelt dat er meerdere mensen waren die hem hebben geholpen.
In Amersfoort had ik een huiswerkbegeleidster. Ik begreep niet dat ze mij vrijwillig les kwam geven. Het leverde haar geen geld op. Ik kon gewoon uit liefde ontvangen.
Ook vertelt Cali dat hij veel bij een gezin in Ede is geweest. ‘Ik ging vaak bij dit gezin spelen. Ik kon er weer even kind zijn, wat helend was voor mij. Ook kon ik bij dit gezin zien hoe in Nederland de relatie tussen man en vrouw werkt en zo meer leren over de cultuur.’ Cali vertelt lachend dat hij op een verjaardag iemand feliciteerde en een cadeau gaf. Later zag hij dat anderen niet alleen de jarige feliciteerde, maar ook alle andere gasten. ‘Werkt het zo!?’, dacht Cali. ‘Voor mij was dit gezin een thuishaven. Als ik iets niet begreep, kon ik dat met hen delen. Ik hoefde er niet uit te leggen wat ik allemaal had meegemaakt. Ik was gewoon Cali.’
Integratie komt van twee kanten: deel het leven samen
Ondertussen is Cali getrouwd en heeft hij drie zonen. Samen met zijn vrouw is Cali actief in een interculturele gemeente in Ede; een pionierskerk. Hij vertelt dat veel vluchtelingen in deze kerk komen, die ook een thuishaven zoeken. ‘Ik heb hetzelfde meegemaakt en heb daarom geen informatie nodig om ze te begrijpen. Ik probeer ze te stimuleren om niet op te geven, ook al zien ze nu geen uitweg. We proberen de liefde van God door te geven, zodat deze mensen zich welkom voelen. Ze zijn niet alleen, we zijn samen een familie.’
Cali vertelt dat in het integratieproces, het belangrijk is dat asielzoekers actief zijn: laat ze iets nuttigs doen om hun dag te vullen. Dit vergroot de eigenwaarde en zo leren ze ook sneller de Nederlandse cultuur kennen.
Integratie komt van twee kanten. De vluchteling moet integreren in het land waar ze naar toe zijn gegaan. Maar je hebt ook mensen nodig die naar je toe komen en je de weg wijzen. Mensen die je het gevoel geven dat je er mag zijn, ongeacht waar je vandaan komt en wat je hebt meegemaakt. Zonder die mensen en erkenning, is het heel moeilijk om te integreren.
Aan het einde van ons gesprek vertelt Cali dat hij het belangrijk vindt dat mensen het leven met elkaar delen. Andere culturen leren kennen verrijkt je leven, je blik op de wereld en hoe je met andere mensen omgaat. ‘Het is lastig om die brug te slaan. Maar als het eerste contact er is, dan wordt de volgende stap alweer makkelijker.’
