Samen schrijven we geschiedenis
De eerste zaterdag van maart van dit jaar was de laatste zaterdag dat we normaal bij elkaar konden komen. En ik weet het nog heel goed, omdat we de verjaardag van mijn moeder vierden. Ze werd 79 en we kwamen als hele familie bij elkaar en we konden haar omhelzen, we konden een zoen geven en we konden veel dichterbij komen dan 1,5 meter. En dat was eigenlijk de laatste normale zaterdag.
De week die daarna volgde, toen werd alles anders. We kregen de persconferenties, we kregen discussies over scholen, of die nu dicht moesten of niet - en ze zijn dicht gegaan. En we mochten elkaar niet meer opzoeken.
Dus een week later mocht ik niet meer bij mijn moeder komen. Kon ik haar niet meer omhelzen, kon ik haar niet meer een zoen op de wang geven. Mocht zij de volgende dag niet meer naar de kerk. En dat maakte haar heel verdrietig en heel eenzaam. En we zijn toen een tijd ingegaan die heel zwaar is geweest.
Maar een week na de verjaardag van mijn moeder wist ik: dit wordt een hele belangrijke tijd. Dit wordt een strijd op leven en dood. Hier is iets heel groots aan de hand, wat we niet tegen kunnen houden.
En soms gebeurt dat in de geschiedenis. Dat er iets over je heen valt als een soort vloedgolf of een soort stoomwals en je kunt dat niet tegenhouden. Maar de grote vraag is dan wel: hoe ga je daar mee om?
Eén van onze grootste vrijheden die wij hebben, is hoe je met gebeurtenissen omgaat. En dat is het moment waar we nu zijn aanbeland.
We weten: dit wordt geschiedenis. Dit wordt een hoofdstuk in ons geschiedenisboek die markant wordt. Maar we zijn halverwege en vanaf nu gaan wij bepalen wat de uitkomst zal zijn. Nu gaan wij samen geschiedenis schrijven.
De keuzes die wij nu maken, zijn beslissend voor het vervolg van deze geschiedenis, voor het vervolg van deze episode. De koers die wij nu uitzetten, zal beslissend zijn voor de uitkomst. Zal beslissend zijn, ook voor daar waar we zullen belanden. En het verhaal dat wij nu met elkaar schrijven, jij, u, ik, dat wordt de geschiedenis van de volgende generatie waar zij op terug gaan blikken.
En ik vind het wel bijzonder om te zien dat de positie van de ChristenUnie een hele belangrijke is. Eigenlijk meer dan ooit hebben we een cruciale rol, een plek van invloed, op dit bijzondere moment in onze geschiedenis. En daar waar er eigenlijk altijd in de geschiedenis al wel haarscheuren zijn, daar zouden dat zomaar nu hele grote kloven kunnen zijn. En dan weten mensen dat de ChristenUnie een verbindende rol speelt. Dat wij bruggenbouwers zijn.
En daar waar er nu vertwijfeling is, en soms zelfs wanhoop, daar hebben wij het geloof dat de wereld in hand van God is. Dat ons leven geleid wordt. Dat we veilig zijn bij Hem en dat dit voorbij gaat en dat het hoe dan ook goed komt. Wij hebben een hoop. En die hoop mogen wij delen met mensen om ons heen, ook als ze vertwijfeld en ook als ze wanhopig zijn.
En het verhaal dat we nu schrijven, zal bepalend zijn. Wat we nu doen, is samen geschiedenis schrijven. Dat is eigenlijk de hashtag van vandaag. #Samenschrijvenwijgeschiedenis
En die rol van de ChristenUnie, daar waar sommige partijen voor opportunisme kiezen, of voor de korte termijn, daar zullen wij kiezen voor de lange termijn en komen wij met een agenda van hoop.
Een verhaal van hoop, voor de lange termijn.
Als ik nu terugblik op die eerste periode, eigenlijk op dat eerste deel van de geschiedenis dan zie ik hoe er is gesprint.
Er is gesprint in ziekenhuizen en ik ben diep onder in de indruk van wat daar gebeurd is, wat mensen daar hebben gedaan.
Er is gesprint in scholen, opeens moest er digitaal worden lesgegeven.
Er is enorm gesprint in gezinnen. Kinderen moesten worden lesgegeven en ondertussen ging het werk door, vaak digitaal.
Er is gesprint in bestuurskamers, in vergaderkamers.
En op dit moment wil ik tegen je zeggen: dankjewel. Dankjewel voor alles wat je hebt gedaan.
Voor de mensen in de ziekenhuizen, voor de mensen in de verpleeghuizen, die zoveel hebben gedaan. Dankjewel voor jullie sprint.
Voor ouders, voor leerkrachten, van wie zoveel is gevraagd. Dankjewel voor jullie sprint.
Voor jongeren, voor studenten, die zich goed hebben gehouden aan de regels waardoor we nu weer wat ademruimte krijgen, waardoor we nu weer naar buiten kunnen. Dank jullie wel voor jullie sprint.
En nu moeten we de omslag maken van een sprint naar een marathon. En dat is een hele belangrijke omslag. We staan nu misschien heel even uit te hijgen met de tong op onze schoenen, maar de marathon begint. De tweede helft van deze geschiedenis.
En dat wordt cruciaal. En misschien dat je in je eentje misschien wel heel snel bent, maar samen zul je in die marathon verder komen. Wat ook cruciaal is, is om te weten dat dit een ren is van een lange adem. Wij hebben een lange adem nodig. Wat we weten, is dat het cruciaal is dat er nu goede keuzes worden gemaakt. En wat belangrijk is om nu focus te hebben op de eindstreep. Omdat we weten dat de keuzes die we nu maken en de koers die we nu zetten, bepalend zullen zijn voor de uitkomst van deze marathon. We gaan van een sprint naar een marathon.
Nu gaan we geschiedenis schrijven. Nu moeten we kiezen voor wat echt belangrijk is, en voor wat echt telt. Samen gaan wij geschiedenis schrijven.
En als we dat gaan doen, dan geloof ik dat het bij drie terreinen erop aankomt dat we goede keuzes maken. Dat er sprake zal zijn van een omslag.
Aandacht
Het eerste terrein is die van de samenleving met aandacht voor elkaar. Zorg voor elkaar.
We hebben de weldaad gehad van - wijzelf, bij ons thuis - dat je veel vaker eigenlijk aan tafel zat, samen at, een spelletje speelde, meer oog had voor elkaar. Meer tijd had voor elkaar.
We hebben de weldaad gehad van omzien naar elkaar. Ouderen voor wie boodschappen werd gedaan. Die een bezoekje kregen, die een kaart kregen.
Maar we hebben ook de wanhoop gezien. Wanhoop van mensen die niemand hadden. Wanhoop van dak- en thuislozen waar Paul het net over had. Mensen die geen ander mens hadden die hen konden helpen. We hebben gezegd: je bent niet alleen. Kerken, christelijke organisaties hebben de handen ineengeslagen. Hebben gezegd: niemand is alleen.
Maar nu moeten we de omslag maken, in deze samenleving, in onze samenleving, op dit moment van de geschiedenis, van niet alleen naar samen. We moeten de zorg die wij nu voor elkaar hebben gehad, vasthouden, verbeteren en oog hebben voor elkaar.
En als het daar ergens op aankomt, dan is het in verpleeghuizen. Als er ergens is geleden, dan is dat in verpleeghuizen. Als er ergens verstikkende eenzaamheid is geweest, dan was het daar.
En ik ben ontzettend dankbaar dat de deuren nu een beetje opengaan. Dat het leven weer een beetje terug kan komen. Dat er weer een beetje omzien naar elkaar is. Dat familieleden weer op bezoek mogen komen bij hun vader, bij hun moeder. Dat een man weer naar zijn vrouw mag en een vrouw weer naar haar man.
En daar waar die deur verder open kan, waar dat verantwoord is, zullen wij er alles aan doen om ervoor te zorgen dat die menselijke maat terugkomt. Juist omdat er zoveel geleden is.
Als het gaat om die samenleving is er één element waar jullie je heel veel zorgen over maken. Ik heb in lange tijd over één onderwerp niet zoveel e-mails gehad, niet zoveel appjes gekregen, niet zoveel berichten gekregen, als over de noodwet. Of de coronawet.
Er zijn heel veel mensen heel erg bezorgd over wat in die wet staat en wat dat betekent voor die samenleving, waar we ons nu zo sterk voor maken.
Wij gaan nog over die wet praten, ook als coalitie.
Maar ik wil u één ding zeggen: ik heb uw e-mails gelezen, ik heb die zorgen tot me genomen. En voor een deel deel ik die zorgen ook. En weet één ding: de ChristenUnie zal alleen instemmen met een goede wet. Als de coronawet, of de noodwet, niet goed genoeg is, zullen wij er niet mee instemmen en wij zullen er alleen mee instemmen als die deugt.
Dat is het terrein van zorg voor elkaar, aandacht voor elkaar.
Economie
Het tweede deel waar die omslag moet plaatsvinden is de economie.
Ik heb me kwaad gemaakt, ik heb me heel kwaad gemaakt. De overheid heeft prachtige dingen gedaan, heeft hulp geboden aan bedrijven om ervoor te zorgen dat banen behouden blieven, om ervoor te zorgen dat gezinnen een inkomen konden behouden.
En dan waren er bedrijven die vlak voor de crisis nog honderden miljoenen hebben uitgekeerd aan aandeelhouders, aan het hogere management en die als één van de eerste vooraan stonden en hun hand ophielden bij die overheid. Het is een vorm van roofdierkapitalisme waar het alleen maar om geld gaat. Mensen, bedrijven, die geld leven om nog meer uit te kunnen betalen aan hun aandeelhouders.
We moeten afrekenen met dat roofdierkapitalisme en omslaan naar rentmeesterschap. We zullen nu moeten opkomen, en dat gaan we doen als ChristenUnie, voor ZZP’ers, die nu zo in de knel zitten. We moeten ondersteunende beroepen veel meer waarderen, beter waarderen, en al die goede bedrijven, al die fantastische, MKB’ers, familiebedrijven, die maakindustrie, ondernemers met hart voor hun zaak en hart voor hun werknemers. Die moeten we steunen. En dat is de omslag die we gaan maken.
Zorg voor de schepping
En het derde terrein waar die omslag moet plaatsvinden, dat is: zorg voor de schepping.
We putten de schepping uit. Er is echt sprake van uitputting en we moeten naar uitzicht. Naar uitzicht op het goede leven. Op genieten van genoeg. Daar waar we tot voor kort met een tientje naar Barcelona konden vliegen, waar het duurder was om de trein te pakken van hier naar Groningen bijvoorbeeld, dan te vliegen naar het andere eind van Europa, dan moeten we die omslag maken. We moeten beter zorgen voor de schepping.
Ook in deze crisis weer lijkt het alsof de luchtvaart een soort status aparte heeft. Dat daar de meeste aandacht naar gaat. Dat daar de grootste uitzonderingen worden gemaakt. En daar waar kerken nu niet, of nauwelijks mogen samen komen, zijn er weinig restricties voor vliegtuigen. En ja, het is best wel raar eigenlijk dat als je als kerk zou willen samenkomen dat je nog beter een Boeing kunt afhuren en daar kunt samenkomen dan in je eigen kerkgebouw. We moeten daar van af. Het moet een normale bedrijfstak worden. En de zorg voor de schepping moet voorop staan en dat is de omslag die wij gaan maken.
Het komt er op aan.
Het komt er heel erg op aan, dat we samen geschiedenis schrijven. En dat is de hashtag van vandaag. Samen schrijven wij geschiedenis. We gaan van een sprint naar een marathon. We hebben de meest intensieve fase afgelegd, maar we gaan nu bepalen hoe deze crisis gaat aflopen. En ik zie uit naar het moment dat ik weer naar mijn moeder kan gaan samen met Rianne, mijn vrouw, met onze dochters en dat we haar weer kunnen omhelzen. Dat we weer een zoen op haar wang kunnen geven, dat het weer wordt zoals het was, zoals helemaal aan het begin van maart. Maar het zal veel vragen om deze marathon te gaan lopen, om de geschiedenis samen te gaan schrijven.
En ik heb eigenlijk maar één simpele vraag. Daar waar het er nu op aan komt, daar waar de rol van de ChristenUnie zo cruciaal is, daar waar die keuzes zo belangrijk zijn, daar waar wij de juiste keuzes willen maken.
Ik heb één vraag voor jou. Doe je mee?
Want samen schrijven wij geschiedenis.
Dank je wel.
