Acht vragen aan het kabinet over de aanpak van de coronacrisis (debatbijdrage)
We bevinden ons in een fase van de coronacrisis waarin er weloverwogen nieuwe keuzes moeten worden gemaakt. Ik dank het kabinet voor de besluiten en voorgenomen besluiten van gisteren met betrekking tot onderwijs en sport.
Tot nu toe zijn de gezondheidsadviezen van het Outbreak Management Team leidend geweest voor het kabinet. En is het begrijpelijk en terecht dat tot nu toe gezondheid en bescherming van kwetsbare mensen de eerste prioriteiten waren. Gisteren benadrukte de minister-president dat nogmaals tijdens de persconferentie. Maar voor de komende tijd zal er nu een bredere afweging moeten plaatsvinden.
Er is gezondheid, maar ook kwaliteit van leven. Mijn moeder is gelukkig gezond, maar de eenzaamheid doet haar verdriet. En dat laatste telt ook mee. We kunnen overleven, maar we moeten ook samenleven. En we hebben ook een inkomen nodig om überhaupt te kunnen leven.
Bij nieuwe keuzes telt uiteraard gezondheid, maar ook welbevinden, sociale verhoudingen, sociaaleconomische gevolgen van maatregelen en de verschillende effecten voor verschillende groepen in verschillende regio’s zijn van belang. Uiteindelijk zijn de nieuwe, bredere afwegingen ethische afwegingen die politiek én maatschappelijk moeten worden gemaakt.
Ik wil het kabinet daarom in overweging geven om naast het Outbreak Management Team ook een breed samengesteld Impact Management Team in het leven te roepen. Met bijvoorbeeld de inbreng van een gedragswetenschapper, een econoom, een ethicus, een adviseur voor internationale samenwerking, een pedagoog en een psycholoog. Met zowel een OMT als een IMT wordt het kabinet breder geadviseerd en kan het een bredere afweging maken in de fase die nu aanbreekt.
Dan heb ik nog een aantal vragen:
- Het OMT raadt het preventief gebruik van mondkapjes in de verpleeghuiszorg buiten de corona-afdeling af. Ondertussen nemen verpleeghuizen zelf extra maatregelen omdat er veel onrust is onder personeel en familie. Wil het kabinet daar nog eens naar kijken, wil het zorgen voor goede bescherming en zo deze onrust wegnemen?
- Het is goed dat er wordt geadviseerd om voor thuiswonende kwetsbare ouderen één of twee mensen aan te wijzen om die thuis te bezoeken. Wanneer verwacht het kabinet met meer duidelijkheid te komen voor een mogelijke bezoekregeling voor verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen, en wanneer kan er met pilots worden begonnen? De emotionele nood is hier soms hoog.
- Dan kwetsbare kinderen of mensen met een beperking die afhankelijk zijn van dagbesteding. Zij zitten nu al weken thuis. Komt met de openstelling voor speciaal onderwijs ook een openstelling van de dagbesteding in zicht? Kan er ook een speciale transitiestrategie komen voor mensen met een beperking?
- Door op onderwijs. Ik ben blij dat kinderen straks weer naar school kunnen, dat nieuws werd in veel gezinnen met blijdschap ontvangen. Maar wat betekent dit voor de werkdruk van leraren en voor leraren of scholieren met kwetsbare gezinsleden?
- Wanneer zijn laagdrempelige testen beschikbaar en wat gaat het kabinet doen om barrières voor het testen weg te nemen en de beschikbare capaciteit volledig te benutten?
- De apps. Vanmorgen waarschuwde Professor Marc de Vries van de TU Delft voor de impact. Het vertrouwen dat er nu is in de aanpak van het kabinet moeten we niet kwijtraken door een overhaast proces waarbij een app een doel wordt in plaats van een middel. Goed dat er nu meer tijd wordt genomen. Mag ik de minister van VWS vragen of hij daarin eerst de basale vragen aan bod wil laten komen zoals:
- Wat willen we precies?
- Is dit het beste middel of zijn er andere middelen?
- Wat is de impact van het middel op onze samenleving?
En wordt dan ook gekeken naar wat minder ingrijpend is maar op de korte termijn al mogelijk is: zoals thuisrapportage of het uitbreiden van het aantal mensen dat bron- en contactonderzoek kan afnemen? - Ten zevende sluit ik mij aan bij vragen die al zijn gesteld over voorwaarden bij een volgend economisch steunpakket.
- En helemaal tot slot mevrouw de voorzitter, mijn laatste vraag aan het kabinet is om blijvend specifiek te kijken naar de impact van de maatregelen en de coronacrisis op specifieke groepen. Ik noem ze nog maar een keer: de PGB-houders, de GGZ, de jongeren. We hebben al het middel van een generatietoets tot onze beschikking. Zou dat niet een middel zijn die we ook in deze crisis kunnen inzetten om heel specifiek te kijken wat de impact van maatregelen is voor volgende generaties?
