Sluiting kolencentrales
Bij het bestuderen van de voorgestelde wetswijziging werd ik geconfronteerd met een aantal ongerijmdheden in het debat over het beperken van de CO2-uitstoot. Bij wet heeft Nederland besloten tot het op korte termijn sluiten van al onze kolencentrales.
Bij wet heeft Nederland besloten tot het op korte termijn sluiten van al onze kolencentrales. Ook mijn fractie heeft voor deze wet gestemd. Het gaat hier weliswaar om centrales die tot de modernste ter wereld behoren en relatief gezien minder CO2 uitstoten dan veel andere centrales in het buitenland. Maar we moeten ergens beginnen en ook mijn fractie wil wereldwijd van de kolenstook af.
Vanwege de CO2 reductie waartoe Nederland zich verplicht heeft, en waar de rechter ons nota bene aan moest herinneren, stelt de staatssecretaris voor om het productieplafond van de kolencentrales voor een paar jaar te verlagen. Dat besluit kan als gevolg hebben dat we energie uit het buitenland moeten halen om aan onze energiebehoefte te voldoen. We weten niet voor hoeveel CO2-uitstoot deze geïmporteerde energie zal staan. Dat hoeven we ook niet te weten, begrijp ik van de staatssecretaris in antwoord op vragen van mijn fractie, de uitstoot vond niet in Nederland plaats en er zijn rechten voor betaald.
Om aan onze energiebehoefte te voldoen subsidiëren wij wel het stoken van biomassa die een hogere CO2-uitstoot heeft en vervuilender is dan kolen. Met de biomassa werkt het precies andersom: de daadwerkelijke uitstoot in Nederland rekenen we niet mee omdat elders op de wereld bij de oogst al CO2 -uitstoot berekend wordt. Uitstoot die daar niet plaatsvindt. En waar ook geen CO2-rechten voor worden betaald. Het blijft vreemd voor mijn fractie dat zoiets tastbaars en meetbaars als CO2-uitstoot toch ook een fictieve kant blijkt te hebben.
Voorzitter, het is allemaal te beredeneren en in lijn met Europese en mondiale afspraken. Het uitgangspunt is dat biomassa hernieuwbare energie is. De staatssecretaris gaat dat ongetwijfeld heel goed uitleggen. Maar hoe verdedigbaar het in die zin ook mag zijn, voor mijn fractie is het toch een onbevredigende situatie. Wij zijn dan ook blij dat in de Tweede Kamer de motie is aangenomen om in ieder geval de daadwerkelijke CO2 -uitstoot te meten van biomassa in Nederland. Wij roepen de staatssecretaris dan ook op om daar snel een begin mee te maken. Ook zijn wij blij met de aangenomen motie om geen nieuwe subsidies of extra geld naar biomassa te laten gaan. Wat ons betreft stoppen wij zo snel als mogelijk met biomassa als energieleverancier. Graag een reactie van de staatssecretaris.
Het wetsvoorstel waar we over spreken is een wijziging van de wet op de kolencentrales. Er komt voor de jaren vanaf nu tot 2024 een productieplafond om zeker te zijn dat Nederland de 25% CO2 reductie t.o.v. 1990 gaat halen. De maatregel is gebaseerd op berekeningen van het PBL. De vraag van onze fractie is hoe actueel de berekeningen en de daaruit volgende voorspellingen van het PBL nog zijn nu de ETS prijs van de CO2 zo gestegen is. Is met deze hoge, stijgende prijs rekening gehouden bij de voorspellingen van het PBL? Wanneer de kolencentrales vanwege de prijs van kolen in combinatie met de hoge prijs voor uitstootrechten heel waarschijnlijk niet boven het door de staatssecretaris ingestelde plafond zullen uitkomen, is de wet niet nodig. Wil de staatssecretaris er nog eens op ingaan waarom zij meent dat deze wetswijziging er wel moet komen.
Het van de wet afzien zou de staatssecretaris ook het lastige bepalen van de nadeelcompensatie besparen. Mijn fractie is blij met het in de Tweede Kamer aangenomen amendement om de methode hoe de nadeelcompensatie bepaald zal worden, voor te hangen bij de Kamers.
Ons uitgangspunt bij de beoordeling zal niet zijn dat de compensatie zo laag mogelijk moet zijn. Wanneer bedrijven nadeel ondervinden van overheidshandelen is het redelijk hen daarvoor te compenseren. Maar de compensatie moet wel reëel zijn en werkelijk geleden schade vergoeden.
Het zal lastig worden om helder te krijgen of en hoeveel de kolencentrales onder het productieplafond zijn gebleven vanwege de wet en hoeveel is toe te schrijven aan de lagere of zelfs negatieve marges in de markt. Graag een reactie.
Voorzitter dan nog een vraag over de duur van de wijziging. Mijn fractie heeft de vraag gesteld waarom de wijziging niet geldt tot 2030, wanneer alle kolencentrales moeten sluiten. Dat geeft helderheid en zekerheid naar de energiebranche. De staatssecretaris heeft geantwoord dat dit niet nodig is. Vanaf 2025 is niet voorzien dat er een plafond ingesteld moet worden. Betekent dit dat het zeker is dat het plafond vanaf 2025 niet meer nodig is en dat de wijziging niet verlengd zal worden? Dan zou het goed zijn om dat in de wet op te nemen.
Of is het denkbaar dat in 2024 toch besloten wordt om de wijziging in stand te houden? Voorzitter, mijn fractie wil hier een duidelijk antwoord op van de staatssecretaris. Voor de energiebranche is het van belang om te weten waar het aan toe is. Langdurige onzekerheid en onduidelijkheid zijn slecht voor het vertrouwen van het bedrijfsleven in het algemeen in de overheid en dat geldt zeker ook voor bedrijven in de energiebranche.
Naarmate het langer duurt voordat er een missionair kabinet is, wordt het beroep door het kabinet op de eigen demissionaire status minder sterk. Op dit moment is nog geen zicht op een nieuw kabinet. De kolencentrales mogen helderheid verwachten van de overheid. Ook wat betreft de duur van deze wijziging.
Voorzitter, wij kijken uit naar de beantwoording van de staatssecretaris.
