Ik begin met een verhaal uit mijn geboortedorp. Op ons dorp woonde een man met een verstandelijke beperking. Hij heette Jan maar werd altijd Jantje genoemd (een gefingeerde naam). Jan was een vriendelijke man. Hij had veel moeite met lezen en schrijven. Hij stond positief in het leven. Hij kon ook goed met zijn handen werken. Het hele dorp zorgde voor Jan. En dat was mooi. Mijn vader, die als burger bij het rijk werkte, wilde hem graag een vaste baan geven. Hij kon immers goed werken. Maar dat mocht niet vanwege zijn beperking.

Witwassen en terrorismefinanciering zijn serieuze problemen die om serieus beleid vragen. Ook in Nederland worden jaarlijkse vele miljarden witgewassen. Tussen de €13 en €16 miljard, zo leren de schattingen. Het leidt tot een beangstigende infiltratie van de onder- in de bovenwereld, ondermijnt de samenleving en economie, en de vrijgespeelde middelen worden ingezet voor doeleinden die onze rechtsstaat bedreigen.

De wet straffen en beschermen, die wij vandaag bespreken, ziet geheel op de tenuitvoerlegging van straffen. Dat is een belangrijke taak van de overheid. Dat er recht gesproken wordt en tot uitvoering komt als er onrecht is geschied. Dat er passend gestraft wordt en dat mensen vertrouwen kunnen hebben in de overheid, ook op dit punt, dat draagt bij aan het vertrouwen in de rechtsstaat. Straf is dus ook herstel, herstel van de rechtsorde.

Ook als een wetsvoorstel met goede bedoelingen begint, is dat helaas geen garantie voor goede uitkomsten. In deze Kamer wordt elke wet tegen het licht van de rechtmatigheid, handhaafbaarheid en uitvoerbaarheid gehouden, niet alleen goede bedoelingen helpen een zaak vooruit. Maar dat betekent niet dat de Eerste Kamer alles kan voorspellen. De behandeling van het wetsvoorstel afschaffing fusietoets onderstreept dat. Tegelijk zien we vandaag wel het nut van een evaluatie, om te zien welke uitkomsten een wet daadwerkelijk heeft.

Senator Peter Ester pleit ervoor dat de nadelige gevolgen voor tweedegraads bloedverwanten, door de wijziging van de Participatiewet, worden ingeperkt. De uitdaging is om te zorgen dat de overheid voor de groep van getroffenen een ‘nabije’ overheid is. Dat wil zeggen, een begripvolle en tactvolle overheid.