Datum:           5 februari 2015

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Gisteren werd ik opgeschrikt door de berichtgeving over de Nederlandse consultant die ontvoerd zou zijn in Gaza. We hebben gelezen dat hij mogelijk ook gemarteld is. Kent de Minister deze berichten en kloppen die? Kan de Minister ook aangeven wat er is gebeurd? Hoe was deze man beveiligd terwijl hij voor de Nederlandse vertegenwoordiging in Gaza aan het werk was? Of was hij niet beveiligd? Betekent dit dat er nu een no go is om nog voor de Nederlandse vertegenwoordiging in Gaza te werken? Het is toch een ferme constatering dat ISIS nu ook actief is in Gaza. Is Nederland bereid om, mogelijk samen met partners, Israël te ondersteunen in de strijd tegen ISIS in Gaza?

We hebben vorige week uitgebreid stilgestaan bij de situatie in Oekraïne. Er is een sanctiepakket aangekondigd en dat is prima. Tegelijkertijd vernemen we dat Merkel en Hollande naar Kiev en naar Moskou zullen reizen. Gebeurt dit namens de EU? Is dit voorbesproken? Is het een bilateraal gebeuren? Kent de Minister voorstellen die zullen worden gedaan? Het is toch opmerkelijk dat er nu in de Raad een vervolgsanctie-pakket wordt afgesproken terwijl tegelijkertijd deze twee afreizen. Kortom: kan de Minister bevestigen dat dit is afgestemd met de rest van de EU-lidstaten? Het heeft onze steun om beide trajecten in te zetten, dus zowel onderhandelen als het sanctiepakket. De route heeft dus onze instemming. Het zou echter apart zijn als dit helemaal buiten de rest van de EU zou omgaan.

Over Afrika en terrorismebestrijding heb ik dezelfde vragen als collega Ten Broeke. Wat zijn werkbare opties? Wordt ook in overweging genomen om de Afrikaanse Unie verder te ondersteunen in de strijd tegen Boko Haram, met bijvoorbeeld trainingen of geld?

Over Syrië en Irak horen wij dubbele geluiden. De Koerden hebben verzocht om meer internationale steun. Zij zouden zwaardere wapens, ontmijningssystemen en munitie tekortkomen in hun strijd tegen ISIS. Tegelijkertijd krijgen we berichten van de christelijke gemeenschap dat de christelijke universiteit in Kirkuk zou zijn aangevallen en in bezit zou zijn genomen. Sterker nog: studenten die daartegen geprotesteerd hebben, zouden zijn gearresteerd en afgevoerd naar Erbil. Kan de Minister die geluiden bevestigen? Zo ja, zou hij dan via zijn contacten opheldering kunnen vragen aan de Koerdische regering en zijn afkeuring daarover willen uitspreken?

Ten slotte ga ik in op kernwapens. We hebben via via een brief gekregen die de commissie van Defensie van het Congres van de VS gestuurd heeft aan de Minister van Defensie en de Minister van Buitenlandse Zaken van de VS, met de oproep om tactische kernwapens in Oost-Europa plaatsen. Ik zou graag een reactie van de Minister willen op deze oproep van het Congres. Zijn dit serieuze opties? Is dit de gewenste richting: een mogelijke escalatie van de wapenwedloop zoals die wij hebben gekend in de Koude Oorlog?

De voorzitter: Uiteraard spreken we vandaag over de hele wereld, maar de brief waarnaar de heer Voordewind verwijst, staat niet op de agenda. Het is aan de Minister om te bezien of hij kan reageren, want ik kan mij voorstellen dat de Minister niet alle brieven die genoemd worden, zomaar kent. De heer Voordewind is bereid om de brief nu door te geven, maar het blijft aan de Minister om te bezien of hij reageert en hoe. De heer Ten Broeke heeft een interruptie.

De heer Ten Broeke (VVD): Ik zag de brief zonet passeren, maar ik krijg hem ongetwijfeld zo meteen in kopie. De Minister moet zelf maar even uitmaken of hij er nog op kan reageren, maar ik vind het interessant om ook de opvatting van de ChristenUnie te vernemen. Nucleaire wapens zijn weer helemaal terug van nooit weggeweest, dus het is interessant om te vernemen hoe de ChristenUnie zelf denkt over de positie van tactische nucleaire wapens, gezien de bedreiging die we nu aan onze oostgrens ervaren.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Dit gaat om additionele tactische kernwapens, die geplaatst zouden moeten gaan worden volgens de commissies van het Congres. De ChristenUnie heeft grote zorgen als we die kant zouden opgaan, want dan zouden we meegaan in de escalatie die de Russen mogelijk oproepen nu zij aankondigen om in de Krim tactische kernwapens te plaatsen. Dit zijn signalen die we vooral moeten oppikken en moeten meenemen in onze besprekingen met de Amerikanen. We moeten echter niet meteen in de val lopen van meer wapens, hogere spanningen en een terugkeer naar Koude Oorlogretoriek.

De heer Ten Broeke (VVD): Ik dacht dat vooral de eventuele wapenleveranties aan Oekraïne op dit moment een hot topic waren, maar kennelijk hoort ook het additioneel van kernwapens voorzien van bondgenoten in Midden- en Oost-Europa daarbij. Ik hoop dat ik juist constateer dat de ChristenUnie zich dus niet uitspreekt tegen eventuele bestaande tactische kernwapens – dat is allemaal prima – maar een nieuwe wapenwedloop op dat vlak afwijst. Dus bestaand en moderniseren is allemaal goed, maar geen extra.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Dan krijgen we een heel andere discussie, namelijk over nut en noodzaak van de modernisering van de huidige tactische kernwapens. Die discussie wil ik ook best voeren, maar mijn punt was de brief van het Congres, die kan leiden tot een verdere wapenwedloop. En die moeten we toch zien te voorkomen; ik hoop dat we elkaar daarin vinden.

De voorzitter: We hebben de brief hier voor ons. Ik geef hem aan de Minister van Buitenlandse Zaken, maar voor de duidelijkheid zeg ik dat de brief is gericht aan Minister Chuck Hagel, Secretary of Defence. De brief is van Congressman Turner. Dat is het enige wat ik hierover te zeggen heb.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.