Nieuwe verbondenheid voor de toekomst van Nederland
Bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie
Het mooiste verkiezingsprogramma van Nederland. Dat is het geworden. Namens de verkiezingsprogramcommissie bied ik met gepaste trots vandaag het conceptverkiezingsprogramma van de ChristenUnie aan. We zijn weliswaar niet de eerste in de rij van partijen die hun programma presenteren, maar ‘last but not least’ leggen we wel iets heel moois op tafel. We zijn dankbaar voor het meedenken vanuit de partij en voor alles wat ons is aangereikt.
Ons programma zal behoren tot de omvangrijkste. Niet voor niets. Het is breed en tegelijk heel exact en concreet. Het is een programma met een christelijk-sociaal verhaal over de toekomst van Nederland. Het beste voor Nederland, wat ons betreft. En dat alles doorgerekend door het CPB en het PBL, Daarmee geven we inzicht in de haalbaarheid van onze keuzes en de gevolgen voor volgende generaties.
Dat verhaal over de toekomst van Nederland begint bij de grote uitdagingen van dit moment. Op allerlei terrein is een nieuwe aanpak nodig, te beginnen in de samenleving. We leven in een geïndividualiseerde opgejaagde maatschappij. Mensen houden het niet vol, financieel niet, sociaal niet. Er is nauwelijks ademruimte voor gezinnen. Met te veel jongeren gaat het niet goed. Zij missen perspectief. In onze omgang met de schepping blijven de signalen op rood staan. Ook daar is een nieuwe aanpak nodig. We hebben de omslag naar een andere manier van produceren en consumeren nog niet gemaakt. En bij dat alles is de overheid aan zet. In de jaren die achter ons liggen heeft ze steken vallen, is ze er niet of onvoldoende geweest voor mensen. We hebben de samenleving, de aarde en ook onze publieke voorzieningen te vaak het kind van de rekening gemaakt.
Aangejaagd door een neoliberaal mens- en maatschappijbeeld zijn er in de afgelopen decennia keuzes gemaakt die veel schade hebben gebracht. De markt was het antwoord, maar de markt neemt geen verantwoordelijkheid. Het geld regeerde, en investeerders nemen delen van de zorg over en melken mensen uit die geen betaalbaar huis kunnen vinden. Exploitatie van mens, natuur en wereld zette de toon. Tegelijkertijd groeide de armoede. Als dat gebeurt in een welvarend land is duidelijk dat dingen scheef staan. Christelijk-sociale politiek staat hier tegen op. Dit moet anders. We zetten ons in voor een eerlijke basis voor iedereen. Er is nieuw rentmeesterschap nodig om te groeien naar andere vormen van duurzame welvaart. We weten uit de jaren die achter ons liggen dat gedragsverandering bij bedrijven en burgers niet zomaar gaat. Daarom moet de overheid meer sturen en begrenzen om de omslag te maken in onze nog altijd te weinig gelimiteerde omgang met natuur en milieu.
Ons programma heet ‘nieuwe verbondenheid’. We zijn elkaar te vaak kwijt geraakt. Er is nieuwe verbondenheid nodig tussen mensen onderling, tussen de mens en schepping en tussen overheid en burger. We worden heel concreet als het gaat om de invulling daarvan. We willen de samenleving weer aan de praat krijgen. Mensen die zich inzetten voor een vereniging of coöperatie, mensen die zorgen voor anderen krijgen daarvoor de ruimte. We willen de omslag naar een klimaat neutrale samenleving en een circulaire economie met veel minder afval, minder gesleep met grondstoffen en afbouw van fossiele energie. Die economie geven we de ruimte. We willen een overheid die geen speelbal is van allerlei krachten en systemen, maar zelf aan het roer zit, dienstbaar aan mensen. Wat ons betreft komt er een rechtvaardiger belastingstelsel.
Dit programma zet in op waarden die ons verbinden en ons een weg wijzen uit een ik-gerichte wereld. We nemen het op voor Gods mooie schepping, voor mensen in nood, we willen dat er meer oog komt voor gemeenschappen en verbanden, voor huizen van ontmoeting in buurt en wijk, voor de leefbaarheid van het platteland, een overheid die als een sterke boom is en het leven van kwetsbare mensen beschermt.
Politiek gaat over het bij elkaar brengen van mensen om eensgezind en doelgericht te werken aan het land dat we willen zijn. Een land waarin het gewoon is naar elkaar om te zien, waar goede zorg begint in de samenleving, waarin we goed kunnen wonen en werken. De samenleving als verbond, waarin we verantwoordelijkheid nemen voor elkaar. Schouder-aan-schouder staan, niemand in de steek laten, solidair zijn, elkaar met respect de ruimte geven, nieuwe wegen vinden naar een duurzame toekomst, dat is wat ons te doen staat.
Dit is het meest sociale, groene en duurzame programma van de ChristenUnie. Ze markeert in die volle breedte tamelijk exact de trendbreuk die nodig is. We zetten de samenleving voorop. We geloven in de kracht van mensen die van goede wil zijn. We vragen van de overheid dat ze mensen stimuleert om mee te werken aan de toekomst die we nodig hebben en het recht handhaaft. We vragen van iedereen, burgers van dit land, ons steentje bij te dragen en te geloven in de verandering die nodig is. Daarom beginnen we het programma met een verhaal over geloof, hoop en liefde, die als zaadjes geplant kunnen worden om de sterke bomen te worden in de wereld van morgen. We wensen de partij toe dat ze met dit mooie programma haar geloof in de actualiteit van nu nog beter stem weet te geven.
