Op het moment dat ik dit stuk schrijf, is de verkiezingsuitslag net bekend. Weken is hiernaar toegeleefd en nu is er voor de ChristenUnie volop reden tot tevredenheid en dankbaarheid. We kunnen onze zegeningen en zetels tellen, na een vruchtbare campagne waarbij alle provincies werden bezocht. Tegelijk werd de partij zelf ook veel opgezocht. De media wisten de ChristenUnie beter dan ooit te vinden. En dat was een erg leerzame ervaring, vooral ook voor de vele seculiere journalisten. Toegegeven, de toename van media-aandacht gold voor alle partijen. De ChristenUnie nam echter voortdurend een bijzondere positie in, vanwege de alom aanwezige gedachte dat deze partij wel eens een essentiële rol zou kunnen gaan vervullen in de kabinetsformatie. De door menigeen verfoeide peilingen hebben hier flink aan bijgedragen. Mede dankzij de polls mocht André Rouvoet aanschuiven bij de debatten tussen de ‘grote’ partijen.

Veel is er geklaagd over het gebrek aan inhoud tijdens de campagne. De nadruk op peilingen en de versmalling van het debat tot vragen aan politici over uitspraken en mogelijke voornemens van Bos en Balkenende voegden weinig nuttigs toe. Het deelnemen aan spelletjes en andere wel erg gezellige programma’s bracht meer het machtsvertoon van de media in beeld dan het gezag van politici. Een Belgische journalist zei ter geruststelling: “Dit hadden wij vijf jaar geleden ook, maar dat gaat wel over.” Toch steekt het dat belangrijke thema’s als het milieubeleid, het integratievraagstuk, Europa en ander buitenlands beleid veel te weinig aan bod kwamen. Vooral de grootste partijen ontbrak het vaak aan lef duidelijke en onderscheidende standpunten in te nemen. 

Mede door het gebrek aan een duidelijke agenda is het nu moeilijk te zeggen waar het heen zal gaan. Met name het CDA hult zich in nevelen ‘als we het hebben over’ een idee waar het heen moet met Nederland. ‘Stabiliteit’ en ‘zekerheid’ zijn de toverwoorden, Keine Experimente het leidmotief. Maar regeren is niet stilstaan. Er moeten keuzes gemaakt worden. Keuzes die met meer oog voor de zwakkeren in de cultuur en het groen in de natuur moeten worden gemaakt – zeker gezien de verkiezingsuitslag. De vraag is echter of Balkenende kan werken met niet-rechtse partijen. Het verleden stemt niet hoopvol. Maar het is wel hard nodig. Het smalle denken in termen van marktwerking en efficiency moet op veel fronten worden afgezwakt. Voor zorg, onderwijs, openbaar vervoer en media gelden belangrijkere maatstaven en normen dan de economische. Uiteraard hebben ook deze domeinen een economisch aspect, maar dat moet daar niet leidend zijn. Tegelijk blijft de noodzaak van de ombouw van de verzorgingsstaat naar een samenleving waarin men verantwoordelijkheid voor elkaar neemt in de verschillende verbanden. Hierbij geldt wel dat we oog houden voor de menselijke maat.

De ChristenUnie kan daar de komende tijd extra aan bijdragen. Met zes mensen in de Kamer en wellicht een deelname aan het kabinet is er meer mogelijk. Een eventuele deelname voegt een nieuwe dimensie toe aan de geschiedenis van de partij. Regeringsverantwoordelijkheid is per slot van rekening iets anders dan oppositievoeren. De uitdagingen zijn hier groot, de gevaren eveneens. Naar macht moet niet al te gretig worden verlangd. Wezenlijk is in ieder geval het besef dat macht nooit los van Waarheid en Recht zal mogen staan.

Ik wens alle betrokkenen veel wijsheid toe bij dit proces.  

Door Geert Jan Spijker