Datum:            8 april 2014

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ook mijn fractie heeft de situatie in Cuba nog eens bekeken naar aanleiding van het bezoek van de minister van Buitenlandse Zaken. De conclusie van de minister is toch anders dan de uitspraken van Ban Ki-Moon eind januari. Laatstgenoemde heeft Cuba nog op de vingers getikt over de willekeurige detenties. De armoede in Cuba is nog steeds substantieel. De positie van de politieke dissidenten is nog onder de maat, en dat is een understatement. Verder roept het Europe-Cuba NGO Network, een groep van Europese ngo's, de EU op de mensenrechten stevig te adresseren, in het bijzonder de vrijheid van godsdienst. Cuba heeft de mensenrechtenverdragen nog niet geratificeerd, aldus het Europe-Cuba NGO Network.

Het beeld over godsdienstvrijheid is divers. Aan de ene kant zijn Cubanen in staat om hun geloof te uiten en zitten er volgens mijn gegevens geen christenen meer gevangen. Aan de ander kant kunnen mensen worden opgepakt voor alles wat maar enigszins neigt tot een politieke uitspraak. Zo zijn na 9 februari 160 mensen gearresteerd om te voorkomen dat ze zouden deelnemen aan een demonstratie. Een voorganger werd vorige maand nog door de overheid opgedragen niet te bidden voor een voormalige politieke gevangene die in hongerstaking was. De politieke grip op de kerken is dus nog steeds wel degelijk springlevend.

Waar zouden die opmerkingen en constateringen nu toe kunnen leiden? De minister heeft in elk geval de conclusie getrokken dat er wel degelijk een verbetering in die mensenrechtensituatie te bespeuren valt, want hij heeft tenslotte de bilaterale schulden kwijtgescholden, die 42 miljoen. Of laat ik zeggen dat hij een voor Cuba zeer gunstige schuldenregeling heeft getroffen namens het kabinet. Ik lees dat in ieder geval in de brief. Ik hoor het straks wel hoe de minister dat ziet.

De terugbetaling lijkt erg gunstig voor de Cubanen. Pas in 2025 is het volledige bedrag terugbetaald en dan ook nog met een zeer lage rente. Al in 2004 is een terugbetalingsregeling gesloten. Maar daar is weinig van terechtgekomen. Nederland loopt inmiddels miljoenen aan rente mis. Ook tot 2025 loopt Nederland dat geld mis, gezien de gunstige regeling met slechts 2% rente. Waarom neemt de minister nu genoegen met die terugbetaling van 42 miljoen, terwijl de schuld oploopt tot 73 miljoen? Waarom kon in 2001 zo'n fors bedrag worden verzekerd voor een lening aan Cuba? Hoe kijkt de minister daar nu op terug?

De weg wordt geopend voor export en kredietverzekeringen voor het Nederlandse bedrijfsleven, aldus de minister in zijn brief. Wat bedoelt de minister precies met "in beperkte mate hervatten"? Is het wel verstandig om deze weg weer te openen? Is het gezien de mensenrechtensituatie wel een geëigend middel om dit soort voor Cuba lucratieve deals te sluiten?

Ik kom op het EU-Cuba-beleid. Er zijn politieke en economische hervormingen in gang gezet. Maar deze zijn nog lang niet voldoende, zo meldt de minister zelf ook in zijn brief. De EU werkt aan een nieuw bilateraal akkoord met Cuba. De minister heeft gezegd dat hij zich ervoor wil inzetten om daar ook de mensenrechten onderdeel van te laten zijn. Zouden, gezien de mensenrechtensituatie, die mensenrechten en godsdienstvrijheid echter niet een vereiste moeten zijn voor het sluiten van zo'n akkoord? Ik hoor graag een reactie van de minister op dat punt.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.