Op de bres voor unieke Nederlandse meetstandaarden
Hoe weet je of jouw weegschaal, jouw thermometer of jouw meetlint klopt? Het product dat je koopt is geijkt: een gram is precies een gram, een graad Celsius is precies een graad Celsius en een meter is precies een meter
Dat ijken (kalibreren met een mooi woord) van producten gebeurt aan de hand van meetstandaarden, die nauwkeurig beheerd worden door een kalibratieinstituut en al die kalibratieinstituten samen ijken hún meetstandaarden weer aan het nationale metrologie instituut van Nederland: het Van Swinden Laboratorium (VSL), dat wereldwijd haar standaarden en de manier waarop die beheerd worden weer afstemt met andere nationale metrologie instituten. Zo is overal ter wereld de meter, de gram, de ampère of de graad Celsius even groot. En dus kunnen Nederlandse technische bedrijven hun producten wereldwijd verkopen.
Het VSL is niet zo lang geleden verkocht aan TNO die het weer verkocht heeft aan een investeerder ‘First Dutch’. Een commercieel investeerder heeft een heel andere focus en winstgevendheid speelt natuurlijk een belangrijke rol in de overwegingen.
De ChristenUnie maakt zich zorgen dat de kwaliteit van het metrologisch werk minder belangrijk wordt dan de winstgevendheid. Bovendien bestaat de kans dat de bij het VSL werkzame specialistische wetenschappers zullen vertrekken. Technische bedrijven en instituten merken dat de veranderde omstandigheden er nu al toe leiden dat kalibraties voor luchttemperatuur en luchtvochtigheid niet meer uitgevoerd kunnen worden. Hierdoor kunnen andere kalibratielaboratoria hun meetstandaarden niet meer door het VSL laten ijken waardoor zij op hun beurt hun klanten niet meer (op tijd) kunnen voorzien van gekalibreerde meetmiddelen. Nederlandse technische bedrijven lopen hiermee het risico hun apparatuur niet meer te kunnen ijken, waardoor de export van hightech producten gevaar loopt. Nationale metrologie instituten in andere landen laten vaak hun binnenlandse klanten voorgaan, waardoor lange wachttijden voor Nederlandse bedrijven kunnen ontstaan.
Achtergrond
In de Metrologiewet (2006) is opgenomen dat de Minister van Economische Zaken (EZ) “één in Nederland gevestigde instelling aanwijst die tot taak heeft zorg te dragen voor het verwezenlijken en beheren van de nationale meetstandaarden”. Deze meetstandaarden dienen het openbaar belang en zijn relevant voor onder meer eerlijke handel, wetenschap en industrie. Van Swinden Laboratorium (afgekort VSL) in Delft is door de Minister aangewezen als de instantie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van deze taak. Via een overeenkomst heeft VSL zich verplicht de nationale meetstandaarden in stand te houden met de daarbij behorende faciliteiten om die standaarden te ijken. De manier waarop dit wordt uitgevoerd is omschreven in de jaarlijks af te sluiten overeenkomst betreffende het meetstandaarden-beheer.
De stap om het VSL te verkopen aan een commerciële partij is volgens de ChristenUnie onverstandig geweest. De meetopstellingen en standaarden van het VSL zijn vitale infrastructuur voor de economische bedrijvigheid en de handel in ons land. In de afgelopen 10 jaar hebben enkele andere landen hun metrologie instituut geprivatiseerd, maar men is hier met rasse schreden op teruggekeerd. De overheid zou weer controle moeten krijgen over het beheer en behoud van de unieke apparatuur van het instituut, en ook behoud van de specialistische kennis van de VSL-medewerkers is een onderwerp waar de overheid zich actiever mee zou moeten kunnen bemoeien. De afgelopen maanden heeft de ChristenUnie schriftelijke vragen gesteld over het in gebreke blijven van het VSL bij het kalibreren van luchttemperatuur en luchtvochtigheid. Ook heeft een meerderheid van de Tweede Kamer ingestemd met de eis van de ChristenUnie dat staatssecretaris Mona Keijzer jaarlijks moet rapporteren over hoe zij de fundamentele kennisbasis van het VSL in stand houdt.
