Datum:           17 juni 2014

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Het is goed dat we over het vredesproces spreken. Daartoe is alle aanleiding gezien de impasse die is ontstaan. De aangekondigde nederzettingen zijn direct veroordeeld, ook door deze minister, terwijl de eenheidsregering die mede mogelijk gemaakt wordt door Hamas, wordt erkend door de EU, en in de slipstream daarvan ook door deze minister.

De minister van buitenlandse Zaken van de VS, Kerry, komt binnenkort met een plan van aanpak. Israël en de Palestijnse Autoriteit hebben voorzichtig aangegeven op voorwaarden bereid te zijn om het gesprek te hervatten. Is het al duidelijk om welke voorwaarden het gaat? Heeft de minister hier inzicht in? Ziet de minister een rol weggelegd voor Europa of Nederland om hierin te faciliteren? Bij de Nederlandse ambassade in Tel Aviv is inmiddels een innovatie-attaché aangesteld, die nog op halve kracht schijnt te werken. Welke aanvullende rol kan Nederland spelen?

Zoals gezegd is de eenheidsregering door de EU en eigenlijk ook door de VS inmiddels erkend. De minister volgt deze lijn ook. Ik probeer het te volgen. Nederland en de EU hebben altijd gezegd dat het voldoen aan de kwartetvoorwaarden een voorwaarde is om in gesprek te gaan met organisaties in het Midden-Oosten, hetzij Hezbollah, hetzij Hamas, hetzij Fatah, hetzij de PLO. We zien nu een omdraaiing van deze formulering, want we geven Hamas het voordeel van de twijfel. In de loop van het functioneren van de eenheidsregering bekijken we of deze zich houdt aan de kwartetvoorwaarden. Dit is toch een draai van 180 graden van het beleid? Ik volg het niet meer. Misschien kan de minister hierover helderheid verschaffen?

De ene partner van de eenheidsregering wordt door technocraten vertegenwoordigd. Straks komen er verkiezingen en zullen er daadwerkelijk Hamas-ministers of misschien wel een Hamas-premier of -president in de regering plaatsnemen. Dit is een reële optie, want de leider van Hamas, Haniya, is nu al een steunpilaar van het kabinet. Hij heeft eerder gezegd dat de eenheidsregering geen invloed heeft op het beleid van Hamas. Hij heeft gezegd: we leggen de wapens niet neer en gaan verder met de gewapende strijd; we blijven loyale soldaten van Palestina. Dat is heldere taal. Ik vraag de minister simpelweg een reactie. Gelooft hij in een papieren scheiding tussen de technocratische eenheidsregering en de terroristische organisatie Hamas? Beschouwt het kabinet Hamas nog steeds als een terroristische organisatie? Hoe verhoudt dit zich met een eventuele samenwerking met de eenheidsregering? Beschouwt het kabinet de eenheidsregering als showstopper wat betreft het hervatten van het vredesproces? De minister heeft zich uitgesproken over de nederzettingen. Kan de minister helder zijn over het afzweren van geweld en het erkennen van Israël door Hamas?

Mijn fractie vindt dat de hulp aan de Palestijnse Autoriteit niet hervat kan worden zolang Hamas een belangrijke pijler van de eenheidsregering is, terwijl Hamas Israël niet wil erkennen en wederom heeft gezegd dat het geweld tegen dit land zal gebruiken

De heer Sjoerdsma (D66): Ik heb een vraag over het voornemen van de ChristenUnie om de hulp aan de Palestijnse Autoriteit stop te zetten. Dit voornemen verbaast me enigszins. Het verbaast me allereerst vanwege de argumenten die collega Ten Broeke heeft aangedragen over het belang van deze steun. Bovendien verbaast het me omdat de heer Voordwind de steun wil stopzetten op basis van vooronderstellingen over de eenheidsregering. Het officiële kabinetsbeleid is immers sinds mei 2009 zodanig dat Nederland een eenheidsregering verwelkomt op basis van de voorwaarden die de minister in zijn brief omschreven heeft. Ik hoef de heer Voordewind er niet aan te herinneren dat de ChristenUnie in mei 2009 in het kabinet zat. Ik denk dus dat niet zozeer de minister in dezen gedraaid is, maar de fractie van de ChristenUnie. Kan de heer Voordwind dit nader toelichten?

De heer Voordewind (ChristenUnie): We hebben altijd gezegd dat de kwartetvoorwaarden de voorwaarden waren om contact te hebben met Hamas en deze eventueel te financieren. Dat zeiden wij niet alleen. Ik zie geen verandering van het beleid in de afgelopen jaren, weken of dagen. Sterker nog, ik zie een herhaling van zetten: het aankondigen van geweld tegen Israël en het niet willen erkennen van Israël. Ik zie geen verandering van het beleid of het erkennen en voldoen aan de drie kwartetvoorwaarden. Als de heer Sjoerdsma het wel ziet, moet hij me even bijlichten.

De heer Sjoerdsma (D66): Het moge duidelijk zijn dat ik de raketaanvallen ten zeerste veroordeel, maar we hebben het hier niet over die raketaanvallen. We hebben het over de eenheidsregering die bestaat uit technocraten. Dit kabinet, het vorige kabinet en het kabinet daarvoor, het kabinet waarin de partij van de heer Voordewind zat, hebben gezegd een eenheidsregering te verwelkomen en een verzoening op basis van de kwartetvoorwaarden onwaarschijnlijk belangrijk te vinden. Kan de heer Voordewind mij uitleggen op welke punten deze eenheidsregering niet voldoet aan de kwartetvoorwaarden?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Ik moet constateren dat de heer Sjoerdsma uitgaat van een papieren werkelijkheid. Hij verwijst naar de technocraten in die regering. De nieuwe eenheidsregering bestaat bij de gratie van Hamas. Anders had er geen nieuwe regering gevormd hoeven worden. Deze technocraten zitten er dan ook met steun van Hamas. Ik waarschuw de heer Sjoerdsma ervoor om niet naïef te zijn. Hamas is aan zet. Hamas zal gefinancierd worden door fondsen die Nederland en de EU straks overmaken. Nogmaals, dit zal gebeuren zonder accountantsverklaringen waarin enigszins aangegeven wordt waar dit geld naar toegaat. De garanties die de VVD-fractie en misschien ook de D66-fractie vraagt, zullen nooit gegeven worden. Die zijn in het verleden ook nooit gegeven.

Ik heb nog drie onderwerpen. Het eerste is de financiering van veroordeelde Palestijnen. De collega's hebben hiervoor al aandacht gevraagd. Het is fantastisch dat de minister met ons constateert dat hierin perverse prikkels zitten. Deze zijn eindelijk openbaar geworden. We vragen er al jaren aandacht voor. De brief is duidelijk, maar de minister heeft er geen consequenties aan verbonden. Dat begrijp ik niet. Welke consequenties verbindt de minister aan die belachelijke financiering? Hoe meer burgers slachtoffers zijn geworden van terreuraanslagen, des te hoger de uitkeringen zijn. Daarnaast krijgt men een bonus als men vrijkomt.

Het tweede punt is de ontvoering van de drie Israëli's. Bij dit punt denk je niet alleen richting Hamas, maar ook richting Fatah. Op de Facebookpagina van Fatah staat een cartoon waarin de drie tieners ratten genoemd worden die eindelijk zijn gevangen. Hoe kunnen we dit verhouden tot een werkzame relatie tot Fatah, waarvan Abbas de leider is?

Mijn derde punt betreft de detentie van de Palestijnse kinderen in Israëlische gevangenissen. Het rapport van UNICEF is hier duidelijk over. Ik steun de aanbeveling. Kan de minister wel een overzicht geven van de maatregelen die inmiddels in gang zijn gezet en van de maatregelen die nog niet in gang zijn gezet?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.