"Kent u dat: het gevoel dat zaken waar je mee bezig bent even niet meer zo belangrijk lijken te zijn? Ik heb dat sterk in deze dagen. Het overlijden in de afgelopen tijd van een aantal ChristenUnie-mensen, waaronder deze week Robert, hakt erin. Het bepaalt je bij de kwetsbaarheid van het leven, de gebrokenheid van de wereld waarin we leven. Het maakt ook een verlangen los naar de dag die ooit komen zal. De dag wanneer de tranen van onze ogen gewist zullen worden, er geen pijn en verdriet meer zal zijn en wat gebroken is weer heel zal zijn.

Wat kun je daar juist in deze tijd intens naar verlangen. Dat verlangen mag ons echter niet weghouden bij de verantwoordelijkheid die God ons geeft in het hier en nu. In dat opzicht ontroerde en bemoedigde het mij dat Robert op een moment dat hij medisch al was opgegeven toch nog zijn scriptie verdedigde aan de Technische Universiteit in Delft. Een hedendaagse variant van Luther, die ooit zei dat als hij wist dat de wereld morgen in stukken uiteen zou vallen, hij vandaag nog een appelboom zou planten.

Unie van Christenen
Doen wat we moeten doen. Ik ben blij en dankbaar met wat vandaag aan resultaten zijn behaald. Voor het eerst in de jonge geschiedenis van onze partij een ledencongres. Een politieke partij zonder leden is als een zwembad zonder water. Leden horen een centrale plaats in onze partij te hebben. Fijn ook dat we in deze tijd met een groei van het ledenaantal te maken hebben. Ik heb zelf deze week ook weer een nieuw lid geworven.

Ik kan bij dezen overigens nog een nieuw lid aanmelden: de Brabantse katholieke cultuurtheoloog Frank Bosman. En dat is mogelijk geworden door de door u  goedgekeurde grondslagwijziging. Er zijn vandaag drempels weggehaald voor mensen als Frank die zich met de ChristenUnie verbonden voelde, maar nog niet de vrijmoedigheid hadden zich daarbij aan te sluiten. De nu geformuleerde grondslag geeft die ruimte wel. Dat er nog velen mogen volgen.

Ik ben erg blij met de wijzigingen zoals die vandaag door u als congres zijn vastgesteld. We laten we zien dat we vanuit een stevige basis (de geloofsbelijdenis van Nicea) op een wervende manier een échte Unie van Christenen willen zijn. We verbinden ons aan elkaar vanuit de roeping en verantwoordelijkheid die we ook politiek voelen voor het dorp, de stad, de provincie, het land, de wereld waarin we leven. Wij laten zien wie de grote Ik van de ChristenUnie is, achter Wie wij aan willen gaan.

Rutte
De Grote Dikke-ik. Onze minister-president heeft het debat daarover aangezwengeld. Op ons initiatief zal het nog voor de zomer ook in het parlement gevoerd worden. Maar wie is dan ónze grote Ik? Uit de grondslag waarover we vandaag gesproken hebben, blijkt wie de grote Ik in onze partij is. Dat is Christus! Hem willen we volgen. In Hem zoeken en vinden we onze moraal. Door Zijn ogen kijken we naar mensen. Dan weten we dat ieder mens een uniek schepsel is. Dat ieder mens geschapen is in relatie tot zijn medemens. En om die reden ook een verantwoordelijkheid draagt voor zijn medemens.

Rutte spreekt over de waarden van hardwerkend Nederland. Heerlijk om hard te werken, ruim baan voor ondernemers, creatief talent en andere talenten, maar je bent niet pas waardevol als jij zelf je geld verdient of iedere week 60 uur werkt.

Mensen die noodgedwongen als werkzoekende langs de kant staan, we knokken voor hen, maar ook mijn 86-jarige moeder en alle andere ouderen.  Mensen die vanwege een handicap of andere problemen niet tot de zgn. arbeidsproductieven behoren. Dan hebben we het ook over mensen die vanwege hun geloof vervolgd worden en vaak in grote aantallen op de vlucht zijn geslagen. Zij zijn waardevol en verdienen onze bescherming.

Wij zeggen toedeledokie tegen onze eigen Grote-Ik, tegen doorgeslagen individualisering en zien juist om naar onze naasten, dichtbij of ver weg. Als de Dikke-Ik-discussie de minister-president echt ernst is, dan verwachten wij van hem een concrete vertaling naar zijn kabinetsbeleid met een sterke nadruk op het omzien naar elkaar.

Waardevol leven
Omzien naar elkaar. Dan hebben we het wat de ChristenUnie betreft over waardevol leven. Leven dat niet alleen waardevol is als het 100 procent functioneert en vol in de samenleving staat. Maar ook het leven dat beschadigd is, soms al vanaf de geboorte. U kent onze zorgen over het toewerken naar een downvrije samenleving. Minister Schippers staat voor de keuze of zij de zgn NIP-test in Nederland zal aanbieden.DeGezondheidsraad is om advies gevraagd. Met het invoeren van de NIP-test en standaard screening op Down, dreigen we echter veel te verliezen. We zien in Denemarken dat er nauwelijks nog kinderen met Down geboren worden. De Gezondheidsraad waarschuwde eerder: door het aanbieden van de NIPT lijken vrouwen meer keuzevrijheid te hebben, maar het risico is dat het tegenovergestelde gebeurt, namelijk een toename van de maatschappelijke druk om te testen en een zwangerschap af te breken als sprake is van Down. Keuzevrijheid is een illusie. Helaas zien we nu al dat artsen aandringen op testen en op het afbreken van de zwangerschap als er sprake is van Down. Ik vind het mooi te zien hoe Carla deze discussie aangezwengeld heeft. Dinsdag wordt de petitie Anders, Niet Minder aangeboden. Nu al meer dan 40.000 handtekeningen. Een geweldig krachtig signaal van zoveel mensen die daarmee zeggen: welke beperking jij ook hebt, ieder kind mag geboren worden! Wij willen geen Down-vrije samenleving!

Waardevol leven. U zult ons daar de komende maanden meer over horen. Wij willen dat het in het parlement niet alleen maar gaat over geld en economische groei en wat we daar allemaal mee kunnen doen. We willen het óók hebben over de waarden die we voorstaan, over onze omgang met elkaar, over waardevol leven. De blinde vlek van partijen in de TK en helaas niet alleen bij hen. Ook daarvoor zitten wij als ChristenUnie in het parlement.

Belastingen
Natuurlijk is het ook belangrijk om je met geld en goed bezig te houden. Daarom kort nog iets over de hervorming van het belastingstelsel. Er is onderhand geen touw meer aan vast te knopen. Wie heeft hier nu nog de regie?Laat ik maar helder zijn over de positie van de ChristenUnie: in de huidige politieke situatie geen overleggen in de achterkamers. Laat het kabinet, als er een akkoord tussen VVD en PvdA is, die maar op hoofdlijnen openbaar maken. Dan kunnen we over die hoofdlijnen nog voor de zomer in het parlement een debat voeren.

Voor de ChristenUnie zijn in ieder geval een aantal zaken van belang: de lasten op arbeid moeten omlaag, het nieuwe belastingstelsel moet bijdragen aan vergroening, er moet aandacht zijn voor de positie van gezinnen en zorgbehoevenden én vermogens moeten eerlijker belast worden. Hierover gaan we graag in debat met het kabinet.

Winst
De politieke en economische omstandigheden waarin we ons werk doen veranderen  in deze tijd snel. Politiek werd dat deze week duidelijk bij de installatie van de nieuwe Eerste Kamer. Geweldig dat we daar als ChristenUnie nu met drie mensen in vertegenwoordigd zijn. Dankzij de mooie verkiezingswinst die we bij de Statenverkiezingen hebben behaald. Een winst die ons ook in drie provincies gedeputeerden heeft opgeleverd. Gefeliciteerd Henk, Tjisse en Bert. Gefeliciteerd ook, Roel, Peter en Mirjam. En zegen toegewenst voor jullie werk.

Wij groeiden in zetelaantal, in verschillende provincies, in waterschappen én in de Eerste Kamer. De coalitie van VVD en PvdA daalde fors in zetelaantal. Nog nooit in de geschiedenis van onze parlementaire democratie heeft een coalitie zo weinig zetels in de Eerste Kamer gehad (21). Maar ook in de Tweede Kamer is door afsplitsingen bij zowel PvdA als VVD het coalitiedraagvlak verminderd (76).

Titanic
Het bijzondere is dat de coalitie nu net doet alsof er niets aan de hand is. Onze minister-president, we kennen zijn overdosis aan optimisme, oogt in de weken na de Statenverkiezingen als de leider van het orkest op de Titanic, dat ondanks het zinkende schip maar bleef doorspelen met zijn orkest. Iets meer realiteitsbesef zou hem wel sieren.

Als ChristenUnie hebben we de werkelijkheid wel onder ogen gezien. Hoewel onze steun aan kabinetsvoorstellen nooit een vanzelfsprekendheid is geweest, hebben we vriendelijk maar beslist bedankt voor uitnodigingen om in C3-verband met het kabinet te spreken over begrotingskwesties. Dat past niet meer bij de huidige politieke omstandigheden. Het kabinet heeft ons meer dan ooit nodig, maar zal zelf aan het werk moeten om nieuwe meerderheden te vormen. Als er ruimte is voor onze politieke opvattingen valt er altijd te praten, maar niet meer op de wijze waarop dat in de afgelopen jaren is gegaan.

Gaskraan
Altijd praten? Er ligt nog wel een grote blokkade tussen het kabinet en de ChristenUnie: nog steeds geen gasbesluit! Alles beweegt, behalve het kabinet. Nog steeds geeft het kabinet geen duidelijkheid aan de inwoners van Groningen. Een duidelijkheid waar ze wel recht op hebben, naar alles wat er gebeurd is en de voortdurende dreiging die ze onder hun voeten voelen. Voor de ChristenUnie is het duidelijk: de gaskraan zal verder dicht moeten. Om te beginnen naar 30 miljard kuub voor dit jaar. We zullen in de komende weken zelf met voorstellen komen.

We moeten af van onze verslaving aan fossiele energie en gericht werken aan duurzame alternatieven, een echte energietransitie. De economische vooruitzichten zijn goed, zo bleek deze week uit de juniraming van het CPB. Dan is dit hét moment – ook in financiële zin – om de gaskraan verder dicht te draaien en serieus werk te maken van die energietransitie.

Warmlopers
Ik ga afsluiten. Mocht u na afloop van het congres nog even een tijdje in Zwolle willen blijven, dan kan ik u melden dat er vanavond in deze stad een groot evenement is. Door de binnenstad van Zwolle zullen vanavond 8500 mensen óf de 4 Engelse mijlen óf de halve marathon gaan lopen. Ik hoor bij die laatste groep. Ik ga de ruim 21 kilometer lopen in een shirt van de Warmlopers, dat zijn christenen die hard lopen met een hart voor goede doelen. Ik zal lopen voor de stichting Huruma Meva dat zich inzet voor weeskinderen in Nigeria en Kenia. Straks krijgt u een filmpje over de Warmlopers te zien.

Warmlopers. Een prachtig initiatief. Christenen die niet alleen voor zichzelf leven, maar omzien naar hun naasten en daar letterlijk voor in de benen komen. Daar wil ik me als politiek leider van de ChristenUnie graag aan verbinden.Maar ook aan al die andere christenen die op allerlei manieren zich inzetten voor hun medemens. Want mensen, dat is toch ook ons verlangen. Onze politieke handen uitstrekken naar de mensen om ons heen, dichtbij en ver weg. Ons inzetten voor recht, voor gerechtigheid. Voor een dienstbare samenleving. Daar klopt ons hart. En er is nog zoveel werk te doen.

Laten we de tijd die God ons hier op aarde geeft dan ook goed gebruiken. Op weg naar het feestmaal op de berg Sion, waar Jesaja 25 zo mooi over spreekt. De dag waarop men zal zeggen: Hij is onze God! Hij was onze hoop: hij zou ons redden. Hij is de Heer, hij was onze hoop. Juich en wees blij: hij heeft ons gered! Hem alleen alle eer!"