Het wordt een wettelijke verplichting van landelijke en lokale overheid om zelfdodingen te voorkomen. Een brede meerderheid in de Tweede Kamer heeft voor de initiatiefwet gestemd. Suïcide is doodsoorzaak nummer 1 onder jongeren. De overheid moet zich verantwoordelijk weten voor een goed suïcidepreventiebeleid. Hiermee wordt onder andere het bestaan van een gratis hulplijn wettelijk vastgelegd.

Een motie van Don Ceder is aangenomen die de regering oproept zich hard te maken voor godsdienstvrijheid binnen de Europese Commissie. Zo moet de gezant voor godsdienstvrijheid in stand blijven met een stevige basis. Wereldwijd staat godsdienstvrijheid onder druk, zo ook in de Europese Unie. De EU heeft een belangrijke taak om internationaal godsdienstvrijheid te bevorderen.

Met een motie roept Mirjam Bikker op om te kijken hoe snelrecht gebruikt kan worden bij antisemitische misdrijven. Met het snelrecht komen verdachten snel voor de rechter. Zo wordt laten zien dat antisemitisme in Nederland niet getolereerd wordt. Het snelrecht is een nodige versterking om oplaaiend antisemitisme in te dammen.

Dankzij een voorstel van Mirjam Bikker is er een Catshuissessie geweest om te praten over de bestrijding van Jodenhaat. Hiervoor zijn veel maatschappelijke organisaties uitgenodigd. Ook vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap praten mee over de existentiële bedreiging. Met de Catshuissessie wordt een stap gezet in het verminderen van antisemitisme in de samenleving.

Er zijn meerdere moties aangenomen die oproepen om Oekraïne te blijven steunen, zowel op defensief als op financieel gebied. Zo moet de regering initiatief nemen om de Europese luchtverdediging te versterken en moet Oekraïne hierbij betrokken worden. En zo moet het kabinet financiële middelen vrij blijven maken om de strijd van Oekraïne tegen de Russische agressor te blijven steunen.

De rechtsstaat in Slowakije staat onder druk, onder andere doordat straffen voor corruptie zijn verlaagd en het kantoor van de aanklager tegen corruptie is gesloten. Deze druk op de Slowaakse rechtsstaat kan leiden tot ongewenste beïnvloeding in de Europese Unie. De Tweede Kamer verzoekt de regering om de ontwikkelingen in Slowakije kritisch in de gaten te houden en de Europese Commissie te steunen als er gereageerd moet worden op verdere ontwikkelingen in Slowakije.

De Iraanse Revolutionaire Garde moet op de terreurlijst terecht komen. Deze opdracht heeft de Tweede Kamer, onder leiding van Don Ceder, aan de regering meegegeven. De Iraanse Revolutionaire lijkt, op basis van verzameld bewijs, een rol te hebben gespeeld bij de terreuraanval op 7 oktober.  

Gokken maakt ongelooflijk veel kapot. Het legaliseren van gokken is een grote politieke zeperd geweest. Het heeft geleid tot méér gokkers en gaat onherroepelijk ook leiden tot meer verslaving. Dat raakt niet alleen mensen met een gokverslaving, maar ook hun families, met alle financiële ellende die volgt. De Tweede Kamer wil dat de online gokmarkt in Nederland verder aan banden wordt gelegd. Een Kamermeerderheid stemde dinsdag voor een motie die online reclame voor gokken verbiedt.

Het kabinet trekt geld uit om verouderde dieseltreinen te vervangen schonere elektrische treinen. De dieseltreinen die er nu nog rijden stoten veel CO2 en veel stikstof uit. Elektrische treinen zorgen bovendien voor minder overlast en ze brengen de reiziger sneller op bestemming. Het gaat om de trajecten Almelo-Mariënberg en Zutphen-Oldenzaal. Met dit geld wordt een mooie stap gezet naar zero-emissie locomotieven.

De Tweede Kamer vraagt het kabinet om voorbereidingen te treffen voor een nationaal natuurherstelplan, ongeacht de uitkomst over de Europese Natuurherstelverordening. Een motie van Pieter Grinwis heeft hiervoor een meerderheid gehaald. Gezien de toestand van de Nederlandse natuur is het belangrijk om het werken aan natuurherstel door te zetten. Hierbij moeten bestaande richtlijnen en afspraken in acht genomen worden.

De meest verslavende vormen van online gokken moeten verboden worden. Dit heeft de Tweede Kamer besloten met een motie. De Nationaal Rapporteur Verslavingen heeft eerder ook al aangeraden om gokvormen met een zeer hoog risico te verbieden. Dit gaat om gokvormen waarbij de speler geen invloed heeft op de uitkomst en waar een korte tijdsduur zit tussen inzet en resultaat, zoals bijvoorbeeld online roulette.

Er moet een lobbyverbod komen voor gokbedrijven. Hierbij moet het voorbeeld van de tabaksindustrie gevolgd worden. De goklobby heeft al teveel ellende gebracht. In plaats van luisteren naar de lobby moeten we gaan luisteren naar de spelers, naar (ex-)verslaafden, naar de zorgsector en deskundigen. Niet langer naar de lobby. Die is al te goed gehoord in het verleden. Daardoor zitten we nu met grote ellende, de geest is nauwelijks nog in de fles te krijgen. Maar dat moet wel en daar moet alles nu op gericht zijn. Daarbij kunnen we de goklobby missen als kiespijn.

Pieter Grinwis heeft meerdere moties ingediend die moeten zorgen voor betere warmtevoorziening van woningen. Zo moet leveringszekerheid van warmte juridisch geborgd zijn. Zodat bewoners niet zomaar van gas afgesloten kunnen worden, zonder alternatief. Ook moet collectieve warmtevoorziening gezien worden als dringende werkzaamheid om het huurrecht beter te laten aansluiten bij duurzame ontwikkelingen.

Er moet een loket komen voor verduurzaming van huishoudens. Er zijn veel vormen van subsidie en financiering van verduurzaming, wat het erg onoverzichtelijk en complex maakt. Door een loket in te stellen, kunnen al deze financieringsinstrumenten gebundeld worden. Dit leidt tot minder zorgen bij huishoudens, waardoor de stap naar verduurzaming beter gemaakt kan worden.

Met moties wordt ingezet op circulair bouwen. Zo wordt de regering verzocht om een uniforme bepalingsmethode op te stellen voor Global Warming Potential-indicatoren, waar ook biobased bouwmaterialen onder vallen. Hiermee zou beter gestuurd kunnen worden op het halen van klimaatdoelen. Daarnaast moet data uit pilots beter gebruikt worden voor verdere transitie naar circulair bouwen. De pilots moeten kunnen leiden tot verbreding en opschaling van circulaire bouw.

Er moet een pfas-platform komen met actuele informatie voor onder andere bewoners, bedrijven en beleidsmakers. Veel inwoners weten niet wat de overheid allemaal doet om vervuiling tegen te gaan en wat gedaan wordt om risico’s te beperken. Een pfas-platform kan naar Australisch voorbeeld, waar informatie over pfas gebundeld wordt om inzicht te geven aan wat voor stappen gezet worden in de aanpak van pfas-vervuiling.

De schaarste aan woningen zal waarschijnlijk verder toenemen. Daarom is het noodzaak om huurders langer te beschermen tegen grote huurprijsstijgingen. Met een amendement heeft Pieter Grinwis ervoor gezorgd dat de Wet maximering huurprijsverhogingen geliberaliseerde huurovereenkomsten verlengt wordt van drie naar vijf jaar.

Er is weinig bekendheid over de maximale huurprijsverhoging, zowel bij huurders als bij verhuurders. De regering moet zich, naar aanleiding van een motie van Pieter Grinwis, inzetten om de bekendheid van maximale huurprijsverhoging te vergroten. Dit kan de regering samen doen met gemeenten, huurders- en verhuurdersorganisaties én de Huurcommissie. Dit helpt de effectiviteit van de Wet maximering huurprijzen.

Pieter Grinwis roept het kabinet op om betere handhaving te regelen bij stations-demonstraties. Demonstraties horen thuis op het stationsplein buiten het station, niet binnen het station. Daarom mag harder opgetreden worden tegen stations-demonstraties. Met de motie worden de regering, de NS, ProRail en de veiligheidsdriehoeken in gemeenten verzocht om samen een handelingskader en een escalatieladder op te stellen.

Voor kinderen is het goed om ook meesters te hebben in de klas. Er zijn mannelijke rolmodellen nodig voor jongens en meisjes. Door een motie van Don Ceder wordt er een plan gemaakt om meer meesters voor de klas te krijgen. De minister en het onderwijsveld gaan aan de slag met een plan.

In de jeugdzorg zijn veel schotten tussen verschillende beleidsterreinen, wat zorg voor kinderen niet makkelijker maakt. Er moeten voorbereidingen getroffen worden om ontschotting mogelijk te maken tussen onder andere de jeugdzorg, het onderwijs en de ggz.

Ouders zijn belangrijk voor het herstel en de behandeling van jongeren in de gesloten jeugdzorg. Zij moeten goed worden ondersteund zodat ze die rol ook kunnen blijven vervullen als hun kind in een gesloten jeugdzorginstelling- of groep zit.

Of het nu gaat om een Friestalige serie op Netflix of ander Friestalige media-aanbod, dat moet niet afhankelijk zijn van hoe de petten in Den Haag staan. Borg het Friestalige media-aanbod in de wet, dat is de oproep vandaag van ChristenUnie-leider Mirjam Bikker tijdens het debat over de voortgang van de Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur (BFTK).

Geloofsgemeenschappen worden bedreigd in Iran, of ze nou wel of niet erkende geloofsgemeenschappen zijn. Er wordt meer druk uitgeoefend op leiders en leden van christelijke gemeenschappen. Christenen die evangeliseren voor nieuwe kerken worden niet als vervolgt beschouwd, terwijl ze wel om hun geloof vervolgt worden. Deze groepsvervolging moet volgens Don Ceder, die met een motie een meerderheid heeft behaald, ook daadwerkelijk zo genoemd worden om vervolgde christenen beter te beschermen.

Met afschuw zien wij dat Jodenhaat terugkeert op plekken waar iedereen vrij en veilig moet kunnen samenkomen. Jodenhaat blijkt niet alleen iets van lang geleden, maar laait weer op. Dit is niet demonstreren, dit is intimideren. Dat moet stoppen. En wel nu. Daarom heeft bijna de hele Tweede Kamer de verklaring tegen Jodenhaat ondertekend.

Kinderopvang kost veel geld voor veel gezinnen, wat leidt tot grote zorgen over de betaalbaarheid. In de huidige vorm van kinderopvangtoeslag komen mensen in de knel. Door te kijken naar inkomensafhankelijke en inkomensafhankelijke directe financiering van kinderopvang wordt een poging gedaan om meer duidelijkheid te bieden aan ouders. Het kabinet werkt het verder uit en komt met voorstellen.

Om het dierenwelzijn in de landbouwsector te vergroten heeft Pieter Grinwis een motie ingediend. Deze motie verzoekt de regering om de Nederlandse standaard voor dierenwelzijn ook voor importproducten te laten gelden. In elk geval moet de import van landbouwproducten met lagere eisen aan dierenwelzijn zoveel mogelijk worden beperkt. Hiervoor moet in Europees verband op maatregelen worden ingezet.

Het luchtalarm zou volledig worden vervangen door de NL-alert. Met het oog op cyberdreiging wordt dit door de Tweede Kamer als risicovol gezien. Bovendien maakt het mensen zonder mobiele telefoon extra kwetsbaar. Met de motie wordt het luchtalarm, ook wel bekend onder de naam Waarschuwings- en Alarmeringssysteem (WAS), behouden naast de NL-alert.

Nederland blijft Oekraïne steunen, door een overeenkomst van tien jaar. Deze steun zal op het gebied veiligheid en defensie, maar ook op wederopbouw en gerechtigheid zijn. Door Oekraïne te steunen wordt onder andere ingezet op de veiligheid in de rest van Europa, waaronder ook in Nederland. Ook wil Nederland samen met Oekraïne Rusland onder druk blijven zetten.

Voor Oekraïense vluchtelingen is de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Gemeentes hebben hard gewerkt om de groep Oekraïners huisvesting te bieden. Er wordt echter ook misbruik gemaakt van deze Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Uitzendbureaus halen Oekraïners naar Nederland als arbeidsmigrant en laten de opvang over aan gemeenten. Hierdoor zijn minder opvangplekken beschikbaar voor vluchtelingen die bescherming zoeken in Nederland. De regering moet onderzoeken hoe groot dit probleem is en om welke uitzendbureaus dit gaat.

Met een amendement heeft Pieter Grinwis ervoor gezorgd dat maatregelen voor dierwaardige veehouderij onder het Transitiefonds komen te vallen. Veehouderij dierwaardig maken kost veel geld. Door dierwaardigheid onder het Transitiefonds te plaatsen is er meer ruimte en steun voor om ook financieel de omslag te maken. Het helpt de boer en het is goed voor de dieren. Met het Transitiefonds wordt er verder gewerkt aan economische, ecologische en sociale verduurzaming van de landbouw.

De belofte aan Groningen wordt definitief ingelost: de gaskraan gaat dicht. Dankzij de ChristenUnie al in het voorjaar van 2024, in plaats van per oktober. Dat is een belangrijke stap in het herstellen van de ereschuld aan Groningen. De ChristenUnie heeft zich ingezet om te verzekeren dat er ook in de verre toekmost een aanspreekpunt beschikbaar blijft als er schade ontstaat, omdat duidelijk is dat de aardbevingen zich nog vele decennia kunnen voordoen. Dit wordt opgenomen in de toekomstige Groningenwet.

Buy now pay later apps moeten verplicht worden om een leeftijdsverificatie toe te voegen aan het bestelproces. Hierdoor zullen minderjarigen geen betalingsverplichtingen aangaan die ze later niet kunnen betalen. Ook moet hierin beter worden gehandhaafd. Daarnaast verzoekt de motie dat onderzocht wordt hoe de leeftijdsverificatie toch vaak omzeilt wordt.

Een motie is aangenomen dat het kabinet de opdracht geeft om een nieuw stelsel voor het incassostelsel te gaan ontwerpen. Het huidige systeem kent perverse prikkels waardoor kosten snel oplopen. Zo kan het gebeuren dat iemand die oorspronkelijk slechts een schuld had van enkele tientallen euro’s, die schulden snel ziet oplopen tot vele duizenden euro’s. Een nieuw incassostelsel moet zorgen voor veel minder rechtszaken, minder oplopende kosten en een beter resultaat voor zowel schuldenaar als schuldeiser. Bovendien moeten deurwaarders een andere sociale rol krijgen en sneller een persoonlijke oplossing kunnen creëren voor mensen die hun schulden niet kunnen afbetalen.

Er was eerst niet genoeg geld om alle boeren te subsidiëren die wilden verduurzamen. Er kwamen veel meer aanvragen binnen dan vooraf verwacht werd. Om dit op te lossen moest toestemming van de EU worden gevraagd om de subsidie te verruimen. Mede dankzij inzet van Piet Adema en Pieter Grinwis is het uiteindelijk gelukt om €50 miljoen extra bij te leggen om de subsidie te kunnen geven.

Er gaat extra geld naar het Nationaal Holocaustmuseum. Deels vanwege het benodigde geld voor de opening van het museum, maar ook voor de beveiliging. Het is wrang dat er extra maatregelen nodig zijn, maar het is daarom juist belangrijk dat het museum geopend kan worden.

Eindelijk komen er long-covid poliklinieken. Een jaar geleden pleitte Nico Drost al voor speciale poliklinieken voor long-covid patiënten. Long-covid patiënten verdwalen nu te vaak in een medische mallemolen. Er moet een plek komen waar ze erkenning vinden, gespecialiseerde hulp en waar ook steeds meer kennis wordt verzameld.

Dagelijks stappen veel scholieren op de fiets naar school. Helaas voert nog 82 kilometer aan drukke schoolroutes over 80 kilometerwegen zonder vrijliggend fietspad! En nog 1.100 kilometer aan drukke schoolroutes gaat over 50 kilometerwegen zonder vrijliggend fietspad. Dat vormt een groot gevaar voor de verkeersveiligheid van de scholieren en andere fietsers. De ChristenUnie verzoekt de regering om zich samen met provincies en gemeenten in te spannen om het aantal drukke schoolroutes zonder vrijliggend fietspad op 80 kilometer- en 50 kilometerwegen terug te dringen, en de Kamer daarover te informeren.

De overlast van fatbikes neemt hand over hand toe. Deze elektrische fietsen rijden steeds harder, worden vaak opgevoerd, en hebben steeds vaker een functie om continu te rijden (zonder te trappen. Dat is illegaal. De ChristenUnie vroeg met NSC om een aanvalsplan overlast fatbikes te komen met daarin elementen zoals een stevig handhavingspakket, een opvoerverbod, een minimumleeftijd, en hierin ook opgevoerde e-bikes te betrekken. Hier gaat de minister mee aan de slag.

We zien in Nederland een toename van drugsgebruik, met alle gevolgen van dien. We moeten ons bewust worden van de verwoestende gevolgen. Drugs maken zoveel kapot. Iedereen moet zich bewust zijn van de verwoestende gevolgen voor onze samenleving. Van de zware criminaliteit tot de gezondheidsschade, van de verslavingen tot de verwoestingen in de natuur door drugsafval. Wat de ChristenUnie betreft stellen we een norm en laten we zonder filter zien wat de impact van drugsgebruik is.

Oog voor heel Nederland. Want Nederland is pas een mooi land als iedere regio sterk is. Als buurten tot bloei komen, gemeenschappen hun identiteit behouden en dorpen en streken bereikbaar zijn. Zodat mensen overal in ons land goed kunnen wonen, werken, reizen en leven. Met de regiodeals investeren we in elke regio in Nederland. Want elke regio telt. Daarom wordt er 386,4 miljoen euro geïnvesteerd voor regio’s in het hele land.

De politie is er voor onze veiligheid. De wijkagent is hiervoor van wezenlijk belang, ook voor een leefbare samenleving. Wijkagenten moeten hun werk goed kunnen doen en de focus leggen op de belangrijkste taken. Nu komen wijkagenten vaak niet toe aan hun werk, door andere werkzaamheden.

Casino’s houden veel te weinig toezicht op het speelgedrag van hun klanten. Gokkers bepalen hierdoor zelf hun grenzen en komen te gemakkelijk in de financiële problemen. Met een overkoepelende goklimiet kunnen gokkers niet meer van casino naar casino, maar geldt een totale limiet voor gokken per maand. Met het voorstel zullen veel mensen beschermd worden tegen de financiële gevolgen van gokverslaving.

Een motie is aangenomen die oproept om mogelijkheden voor voedsel- en hulppakketten te benutten voor de Afghaanse bevolking. De tekorten aan voedsel en medicijnen in Afghanistan zijn levensbedreigend. Door de hoge noden voltrekt zich een humanitaire ramp. Met de voedselhulp wil de Tweede Kamer zich inzetten om de Afghanen te helpen.

Een motie die de regering verzoekt Lelystad Airport niet te openen, is aangenomen. De motie werd mede ingediend door de ChristenUnie. Al lange tijd zet de ChristenUnie zich in om de opening van dit overbodige vliegveld tegen te houden, uit de overtuiging dat de luchtvaart moet krimpen én om overlast op grote dele van de Veluwe en Gelderse Vallei te bestrijden. Een nieuwe kabinet zal deze motie moeten gaan uitvoeren.

Positieve rolmodellen zijn nodig in kwetsbare wijken. Vrijwilligers, zoals buurtvaders en buurtmoeders, kunnen helpen om overlast en criminaliteit van jongeren tegen te gaan. Positieve rolmodellen werken motiverend voor de jeugd. Met een motie roept Don Ceder de regering op om zulke initiatieven in kaart te brengen en gemeenten te helpen dit in de praktijk te brengen.

Het pompstation Bergambacht van drinkwaterbedrijf Dunea kent een hoge kans van overstroming (1 op 200) met een catastrofale impact. Als dit station uitvalt, is het drinkwater voor 1,3 miljoen mensen in Zuid-Holland van minimaal een halfjaar tot een jaar afgesloten. Een enorm probleem. Het dijktraject rondom Bergambacht is met de huidige programmering van het Hoogwaterbeschermingsprogramma pas in 2050 is versterkt. De ChristenUnie roept de regering daarom – samen met de VVD - op om de versterking van dat dijktraject te versnellen om de kans op een overstroming van pompstation Bergambacht te verkleinen.

Reizigers van en naar het noorden van het land vrezen iedere dag of ze wel langs Meppel komen met de trein. Regelmatig ligt het hele spoor er hier uit, zodat de drie noordelijke provincies onbereikbaar zijn per trein. In 2022 werd 35 miljoen euro beschikbaar gesteld, de ChristenUnie spande zich in om ook de resterende 40 miljoen euro op tafel te krijgen. ProRail kan nu aan de slag voor een integrale aanpak van het knooppunt, waaronder een derde perron, wegnemen van overwegen en verbeterde elektriciteitsvoorziening.

De staatssecretaris moet zich blijven inzetten om de Lelylijn in het kernnetwerk van het Europese spoor (TEN-T) te krijgen. Op dit moment staat de Lelylijn wel in de boeken, maar pas voor na 2040. Dat moet wat de ChristenUnie betreft eerder. Voor de eerdere periodes zijn ook meer Europese middelen beschikbaar, wat nodig is om de rekening van de lijn rond te krijgen. De staatssecretaris zal flink moeten gaan lobbyen bij de andere Europese lidstaten, om dit voor elkaar te krijgen.

De provincie Gelderland, gemeente Ede en het Rijk werden het maar niet eens wie de rekening voor de laatste onderdelen van het station Ede, namelijk de P&R, moest betalen. De ChristenUnie heeft daarom een amendement op de Rijksbegroting voorgesteld een fors bedrag (€6,6 miljoen) op tafel te leggen, om de onderhandelingen vlot te trekken. Zo kan nog in het eerste kwartaal van 2024 begonnen worden met de bouw, zodat voorkomen wordt dat de vergunning voor de werkzaamheden aan de OV-hub bij station de Ede-Wageningen verloopt.

Nieuwe drugs worden automatisch verboden als die lijken op bekende drugssoorten. Zo wordt het voor drugsproducenten moeilijker gemaakt om drugs te verkopen. Waar eerder verboden drugs werden aangepast om drugs vrij te verkopen, wordt dit nu verboden. Drugs heeft een verwoestend effect op mensen en is de motor achter de groei van criminaliteit.  Met dit verbod wordt een kat-en-muisspel tussen drugsproducenten en justitie voorkomen.

Er komt een einde aan de tijdelijke huurcontracten. Deze contracten hebben geleid tot veel stress en onzekerheid bij huurders: heb ik straks nog wel een dak boven mijn hoofd? Huurders stelden daardoor levensbeslissingen uit: niet trouwen, samenwonen, of een gezin stichten. Malafide verhuurders misbruikten het contract om huurders na 2 jaar te lozen en de huren fors te verhogen. Daarom heeft Pieter Grinwis met Henk Nijboer een initiatiefwet geschreven om een einde te maken aan deze contractvorm. Alleen in uitzonderingsgevallen is een huurcontract nog tijdelijk, daarbuiten altijd vast. Dat biedt zekerheid. De initiatiefwet is op 14 november ook door de Eerste Kamer aangenomen.

Vanaf 1 juli 2024 wordt het minimumloon voor de eilanden van Caribisch Nederland flink verhoogd. De commissie Thodé (commissie sociaal minimum Caribisch Nederland) concludeerde dat het minimumloon heel drastisch verhoogd moet worden om het aantal mensen dat in armoede leeft naar beneden te krijgen. De motie van het Kamerlid Don Ceder roept het kabinet daartoe op, en wordt uitgevoerd vanaf juli 2024.

We hebben 70 miljoen euro voor onder meer humanitaire hulp, opvang in de regio en klimaatadaptatie toegevoegd aan het lopende budget voor Ontwikkelingssamenwerking dit jaar. Als gevolg van sterk opgelopen kosten voor de opvang van asielzoekers moest er bezuinigd worden op onder andere deze belangrijke thema’s. Met een amendement op de begroting hebben we geld uit een reserve in een later jaar naar voren gehaald waardoor we deze bezuinigingen hebben kunnen voorkomen.

Keer op keer lijkt het erop dat de luchtvaart niet evenredig hoeft bij te dragen aan het oplossen van de stikstofproblematiek in Nederland. De ChristenUnie is altijd helder geweest: alle sectoren moeten evenredig bijdragen. De minister heeft echter aangegeven dat voor de luchtvaart emissies van stikstof boven de 3000 voet niet meegerekend worden, en dat op de grond alleen alternatieven zoals elektrisch taxiën worden overwogen. Dat is volgens de ChristenUnie veel te weinig. Een motie van Stieneke van der Graaf, die verzocht om de doelstelling van stikstofreductie voor de mobiliteit specifiek ook voor de luchtvaart te laten gelden werd gelukkig aangenomen. Daardoor moet de luchtvaart écht fors gaan verminderen in uitstoot.

Nu Europa aangeeft dat er juridisch bewijs nodig is voor de rol van de IRGC om deze als terroristische organisatie te beschouwen, heeft Don Ceder met een nieuwe motie de regering ertoe opgeroepen de rol van de IRGC bij de Hamasaanslagen in Israël te onderzoeken: 

De bouw dreigt stil te vallen, doordat woningen woningbouwprojecten nauwelijks verkocht raken. Ontwikkelaars starten de bouw doorgaans als 70% van de woningen verkocht is. Op het moment van oplevering zijn de overige woningen ook grotendeels verkocht. Door de onzekerheid in de markt wordt de 70% de laatste maanden niet meer gehaald. De ChristenUnie stelde, samen met de PvdA voor om een doorbouwgarantie op te stellen, om woningbouwprojecten vlot te trekken en de bouw van start te laten gaan.

Met een amendement van Pieter Grinwis c.s. wordt de afbouw van inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK) uitgesteld en rechtvaardiger gemaakt. Dat uitstel is nodig omdat het nieuwe kinderopvangstelsel twee jaar vertraagd is en pas in 2027 ingaat. Ook geldt de afbouw van die korting door dit amendement nu ook voor alle ouders die op basis van hun inkomens- en gezinssituatie recht hebben op de IACK, inclusief ouders van kinderen geboren na 31 december 2024.

De ChristenUnie heeft ervoor gezorgd dat ook kleinere bedrijven giften, tot onder de honderdduizend euro, van de belasting kunnen blijven aftrekken. Dit zou in het Belastingplan 2024 afgeschaft worden. Alleen grotere bedrijven die gemakkelijker grote giften kunnen doen, zouden giften nog wel kunnen aftrekken. Met een amendement van Pieter Grinwis c.s. is dat voorkomen.

Wooncoöperaties, zoals knarrenhofjes, hebben moeite om financiering te krijgen voor hun woonprojecten. Daardoor komen veel van dit soort projecten, waarin mensen samen aan hun woonomgeving bouwen, niet van de grond. Dat is jammer, want het kan juist tot bloeiende gemeenschappen leiden, waar naar elkaar omgekeken worden en eenzaamheid voorkomen wordt. De ChristenUnie regelde met SP en D66 €30 miljoen extra financiering.

In de hersteloperatie van huizen wordt een deur-tot-deuraanpak verwerkt. De ChristenUnie heeft zich altijd ingespannen dat niemand wordt vergeten in Groningen. Door daadwerkelijk de buurten in te gaan en alle bewoners te benaderen, aan de keukentafel met elkaar over de problematiek spreken, en vervolgstappen in kaart te brengen, wordt niemand vergeten. De Staatssecretaris gaat deze deur-tot-deuraanpak verwerken in het schadeherstelprogramma.

Het was Joël Voordewind die er in de vorige Kamerperiode mee kwam, het wetsvoorstel verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen (Wvedio). Precies een jaar geleden is het voorstel door Stieneke van der Graaf en vijf Kamerleden van andere partijen ingediend, nadat de wet nog verbeterd is op basis van advies van de Raad van State.

De Wvedio is een wet die er voor zorgt dat alle bedrijven die in Nederland opereren voortaan hun hele waardeketen moeten controleren op risico’s voor mensenrechten of milieu. Denk aan: uitbuiting van de werknemers van een fabriek in ergens in Azië waar je kleding laat maken, of vervuiling van een rivier door een fabriek die voor jouw bedrijf producten maakt. Als bedrijven zulke risico’s ontdekken, moeten ze maatregelen nemen om die nadelige gevolgen tegen te gaan. Dat wordt eigenlijk al van bedrijven verwacht, maar in de praktijk gebeurt het te weinig. Onze initiatiefwet gaat dit nu verplichten.

In de afgelopen maanden is er hard gewerkt om alle vragen van andere partijen over de wet te beantwoorden en nu ligt het voorstel klaar om behandeld te worden door de nieuwe Tweede Kamer.

Er komt meer geld voor agrarisch natuurbeheer. Er was nog onvoldoende budget voor al lopende aanvragen. Door het budget te verruimen wordt ingezet om het vertrouwen in agrarisch natuurbeheer te behouden en uiteraard om het natuurbeheer door boeren te kunnen financieren.

De Kamer heeft het voorstel van Nico Drost aangenomen om multidisciplinaire behandelingen voor post-covid patiënten op vindbare plekken en locaties, zoals in poliklinieken, te realiseren. Post-covid patiënten raken verdwaald in het zorgdoolhof en vinden alleen bij toeval goede zorg. Terwijl er al wel artsen zijn die veel post-covid patiënten hebben gezien en redelijk inzicht hebben in behandelingen. Minister Kuipers was huiverig om hier een bijdrage aan te leveren, omdat hij dit aan de sector wil overlaten. De ChristenUnie vindt de problematiek te groot en de zorgen van de patiënten te ernstig om hier niet op te sturen. Omdat een meerderheid in de Kamer het ChristenUnie-voorstel steunt, moet de minister dit uitvoeren. De ChristenUnie volgt dit kritisch.

De Spreidingswet is aangenomen door de Tweede Kamer, in een betere versie dan mogelijk was in de coalitie met de VVD. Deze wet moet er voor gaan zorgen dat alle Nederlandse gemeenten gaan bijdragen aan de opvang van asielzoekers. Nu is het vaak zo dat enkele gemeenten in het noorden en oosten van het land een onevenredig groot aantal mensen opvangt, terwijl andere gemeenten niets doen. Dankzij een amendement van Don Ceder blijft de staatssecretaris van justitie en veiligheid verantwoordelijk voor de uiteindelijke verdeling over gemeenten.

Er is nog veel onbekend over de ziekte ME (myalgische encefalomyelitis). Een burgerinitiatief heeft ervoor gezorgd dat er onderzoek gestart is. Er is alleen meer geld nodig om het onderzoek te verbeteren. Met het amendement van Nico Drost wordt extra geld beschikbaar gesteld om ook biomedisch onderzoek toe te voegen. Zo zijn de onderzoeksresultaten beter te gebruiken.

In 2024 dreigt de bus wel 12% duurder te worden. Terwijl op veel plekken geen bus meer rijdt. En ook bij de NS dreigt een forse prijsverhoging van de treinkaartjes. De ChristenUnie heeft samen met PvdA-GL een enorm bedrag van €320 mln. beschikbaar gemaakt om dit te voorkomen én om het mogelijk te maken dat er extra bussen gaan rijden. Zo worden dorpen en steden beter bereikbaar met het OV. Dat is goed voor de portemonnee, de reiziger en het klimaat.

Het minimumloon stijgt vanaf januari 2024, naast de reguliere verhoging, extra met 1,7% dankzij een motie van Mirjam Bikker.

De regering moet de Armeense genocide voortaan feitelijk erkennen. De Tweede Kamer heeft die genocide allang erkend maar de Nederlandse regering blijft het maar hebben over de ‘kwestie van de Armeense genocide’. ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder heeft 12 september een motie ingediend die het de regering opdraagt voortaan zonder voorbehoud te spreken over de Armeense genocide. De motie is aangenomen.

Reguliere mondzorg is voor bepaalde groepen, zoals dak- en thuislozen, ongedocumenteerden en mensen in de prostitutie in de praktijk onbereikbaar. Er zijn wel informele netwerken, bijvoorbeeld tandartsen die vrijwillig zorg bieden, die de meest acute mondzorg bieden. Deze netwerken krijgen incidentele steun van het maatschappelijk middenveld of incidentele subsidie. De ChristenUnie heeft het voorstel gedaan om deze informele netwerken te versterken. Zo worden ook de meest kwetsbaren bereikt met deze onmisbare zorg.

Eindelijk komt er een einde aan de huisuitzettingen van weeskinderen. Dat kon en gebeurde tot op heden regelmatig. De ChristenUnie vindt dit onbestaanbaar. Als je ouders overlijden heb je behoefte aan de stabiliteit en zekerheid van je vertrouwde woning. Corporaties zetten deze kinderen uit huis, omdat zij de woning aan een andere woningzoekende willen verhuren. Dat is nu voorbij, dankzij de Wet huurbescherming weeskinderen, die samen met de VVD, BBB en GroenLinks geschreven werd.

Nederland mag alleen instemmen met een migratieovereenkomst met Tunesië als de naleving van de mensenrechten van migranten gegarandeerd en controleerbaar is. Die opdracht hebben Nico Drost en Don Ceder via een motie aan demissionair premier Rutte meegegeven voordat hij zijn deal met rond zou gaan maken.

We hebben sindsdien gezien dat mensenrechten van migranten niet nageleefd worden in Tunesië en de overeenkomst wordt ook op andere punten niet uitgevoerd. Met deze motie Drost-Ceder kunnen we de regering houden aan deze dringende vereiste in ons migratiebeleid.

Onze staatssecretaris Maarten van Ooijen heeft na lang onderhandelen een akkoord gesloten met de gemeenten, jeugdzorgaanbieders, cliënten en professionals om de jeugdzorg te hervormen. De agenda bevat allerlei voorstellen om de jeugdzorg effectiever te maken, beter beschikbaar voor de jeugd die de zorg echt nodig heeft. Gezinnen worden beter ondersteund en er komt voldoende geld beschikbaar. De agenda loopt tot 2028.

Er wordt 200 miljoen extra uitgetrokken voor kwetsbare wijken. Het geld is bedoeld om problemen op het gebied van onderwijs, armoede, gezondheid, wonen en veiligheid aan te pakken. De bedoeling is om problemen in de wijken in samenhang aan te pakken.

Minister Carola Schouten heeft acht miljoen euro beschikbaar gesteld om onderwijs over geldzaken te verbeteren. In het pakket wordt onder andere aandacht besteed aan het trainen van docenten hiervoor. De regeling komt na de zomer als eerste beschikbaar voor MBO-scholen en in 2024 ook voor het primair en voortgezet onderwijs. Het is een van de maatregelen om geldzorgen, armoede en schulden terug te dringen.

Mensen die uit de schulden zijn gekomen, blijven minder lang in het zogenoemde BKR-register staan. Dit register houdt bij welke leningen mensen hebben. Deze verkorting gaat van vijf jaar naar zes maanden en is belangrijk omdat de vijf jaar voor veel problemen zorgen.

De basisbeurs is definitief terug in het hoger onderwijs. De beurs wordt met ingang van komend studiejaar ingevoerd en vervangt het leenstelsel.

Het kabinet trekt de komende jaren structureel geld uit om samenwonen tussen jongeren en ouderen te stimuleren. Met deze subsidie kunnen huurprijzen voor kamers in wooncomplexen voor ouderen met € 200 per maand verlaagd worden voor jonge huurders tussen 18 en 30 jaar. Een van de doelen van de subsidie is dat de leefbaarheid in complexen met ouderenwoningen te vergroten.

De Tweede Kamer heeft ingestemd met het initiatiefvoorstel van ChristenUnie en PvdA om tijdelijke huurcontracten grotendeels te verbieden en het vaste huurcontract weer als norm te stellen. Op deze manier beschermen we beter de rechten van huurders en geven we hen meer zekerheid.

Er komt een verbod op gokreclames op televisie. Hier is al langer maatschappelijke onvrede over. Met het verbod op gokreclames wil Kamerlid Mirjam Bikker jongeren en kwetsbaren beschermen tegen de gokbedrijven. Met deze wet, die 1 juli 2023 ingaat, moeten gokbedrijven straks actief voorkomen dat de reclames deze groepen bereiken.

Het kabinet trekt miljoenen extra uit om mensen in armoede te ondersteunen met zaken als voedsel, kleding, schoolspullen en verzorgingsproducten. Dat laat minister Carola Schouten weten aan de Tweede Kamer.

Het wetsvoorstel van staatssecretaris Maarten van Ooijen versterkt de positie van jongeren in de gesloten jeugdhulp. Zo kunnen jongeren in de toekomst vrienden ontvangen, krijgen ze recht op zak- en leefgeld en hoeven ze niet meer naar de rechter voor een schadevergoeding bij een gegrond verklaarde klacht. De Eerste Kamer moet nog akkoord gaan met het wetsvoorstel.

Koopstarters hebben het lastig in de huidige woningmarkt. De rente is hoog, waardoor zij minder kansen hebben om een woning te financieren. Als de overheid een deel van de woning financiert, scheelt dat in de maandlasten van de starter. Zij bouwen dan wel vermogen op. De ChristenUnie heeft met de VVD 30 miljoen beschikbaar gemaakt voor het vergroten van het Koopstartfonds, zodat er meer starters geholpen kunnen worden.

Dankzij een amendement van onder andere Don Ceder worden de schuldentrajecten wettelijk ingekort van drie jaar naar anderhalf jaar. Het duurt vaak te lang voordat mensen uit de schulden zijn wat vaak ernstige gevolgen heeft voor deze mensen. Bovendien zal de kortere termijn van de schuldentrajecten zorgen voor minder hoge maatschappelijke kosten. Het aangenomen amendement gaat over de Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp).

Er wordt onderzoek gedaan naar de situatie in Nagorno-Karabach, de conflictregio waar Armenië en Azerbeidzjan tegenover elkaar staan. Don Ceder heeft er in de Tweede Kamer voor gepleit om hier vanuit de Europese Unie op in te zetten. De onderzoekscommissie zou moeten kijken naar vredesoplossingen waarin recht wordt gedaan aan de situatie.

Piet Adema wil het dierenwelzijn vooropstellen als het gaat om huisdieren. Het welzijn van het dier moet belangrijker zijn dan dat mensen het dier schattig vinden. Naast een al bestaand fokverbod wil de minister op meedere manieren ontmoedigen zulke huisdieren in huis te halen. Het gaat om dieren met schadelijke uiterlijke kenmerken, zoals mopshondjes met een te platte snuit.

De ChristenUnie heeft sinds november 2022 bij monde van Don Ceder het initiatief genomen om de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC) op de Europese terreurlijst te krijgen. De Iraanse Revolutionaire Garde is de militaire en economische machtsbasis van het Iraanse regime dat niet alleen de eigen bevolking zwaar onderdrukt, maar ook terreur en oorlog aanwakkert in de regio, zoals Jemen, Irak, Syrië, Libanon en Israël.

Naar aanleiding van de aangenomen motie Ceder c.s. in december ’22 zet de Nederlandse regering zich ervoor in dat de Iraanse Revolutionaire Garde door de Europese Unie op de terreurlijst geplaatst gaat worden. Dit gaat eraan bijdragen dat de bewegingsruimte en financiële bronnen van het Iraanse regime verder beperkt worden.

De NAVO is het belangrijkste militaire samenwerkingsverband voor Nederland en van het grootste belang voor onze gezamenlijke verdediging. De NAVO maakt elk jaar plannen voor wat de verschillende lidstaten dienen bij te dragen aan mensen en middelen. Nederland wijkt daar al jaren behoorlijk van af. Met zijn motie bij de laatste begrotingsbehandeling van Defensie heeft Gert-Jan Segers ervoor gezorgd dat de Nederlandse krijgsmacht zich voortaan meer op de NAVO-plannen gaat richten. Hierdoor wordt de militaire samenwerking in het bondgenootschap versterkt.

Er wordt geld ingezet om reparatie makkelijker en aantrekkelijker te maken, zoals in de vorm van repair cafés, dankzij Stieneke van der Graaf. Repareren is een belangrijke stap voor de overgang naar circulaire economie. Dankzij repareren worden grondstoffen hergebruikt op een duurzame manier. Vanuit het Rijk komt er daarom dus financiële steun om vrijwilligers te helpen repair cafés op te zetten.

De Wet Toekomst Pensioenen is aangenomen door de Tweede Kamer. Het nieuwe pensioenstelsel sluit beter aan bij de veranderende samenleving, waarin vergrijzing en wisselen van baan voorbeelden zijn. Met het nieuwe pensioenstelstel zal het indexeren sneller plaatsvinden en wordt het duidelijker wat aan pensioen wordt opgebouwd. 

Het kabinet heeft excuses aangeboden namens de Nederlandse staat voor de rol in de slavernij. Voor de ChristenUnie is dit een begin voor meer eenheid. Excuses voor het slavernijverleden kunnen een belangrijke rol spelen om een tijd van verzoening in te gaan. 

De Tweede Kamer wil meer geld investeren in het verduurzamen van kerken en andere monumentale gebouwen. Kerken zien hoge energieprijzen tegemoet waardoor er meer geld nodig is. Verduurzamen van kerken is de structurele oplossing, juist voor de langere termijn. M

Staatssecretaris Maarten van Ooijen wil inzetten op het stimuleren van gezond voedsel. Hiervoor wordt de kindermarketing voor het ongezonde voedsel wettelijk ingeperkt. Het plan is om een gezonde omgeving voor de kinderen te creëren. Nu is er teveel marketing gericht op het ongezonde voedsel, zoals het fastfood. 

Goede integratie van asielzoekers en statushouders is belangrijk. Dankzij een amendement van Don Ceder wordt succesvolle integratie gestimuleerd. Dankzij het amendement wordt er ook in 2023 geld vrijgemaakt voor NT2-lessen en aan meedoenbalies. Het betekent dat de asielzoekers en statushouders vanaf de eerste dag mee kunnen doen in het integratieproces, wat belangrijk is voor zowel de nieuwkomers zelf als de Nederlandse samenleving.

Dankzij een aangenomen amendement van Stieneke van der Graaf wordt er extra geld beschikbaar gesteld voor het welzijn onder studenten. Deze extra middelen zijn bedoeld om de kennis en expertise van onderwijsinstellingen te versterken. Er moet een nationale handreiking komen voor mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten om ervaringen te delen. Dit is hard nodig omdat de situatie rondom het studentenwelzijn nu zorgelijk is.

Er wordt zeven miljoen euro beschikbaar gesteld voor de veiligheid op de N18. Het geld wordt gebruikt om ongeregelde kruispunten te verbeteren en onder andere stoplichten te plaatsen, waar nog niet genoeg geld voor was. De N18 is een belangrijke verbindingsweg in de Achterhoek, waardoor het goed is dat ook hier de veiligheid verbetert wordt. 

De Nedersaksenlijn is een stap dichterbij dankzij een amendement om onderzoek te financiëren. Er is een geldbedrag van een halfmiljoen euro voor gereserveerd. Met het onderzoek hoopt de Tweede Kamer de Nedersaksenlijn sneller te realiseren. De Nedersaksenlijn zal Noord- en Oost-Nederland beter met elkaar verbinden door een rechtstreekse verbinding tussen Groningen en Enschede.

Er wordt veel geld geïnvesteerd in twee knooppunten in Noord-Nederland. Er gaat 35 miljoen euro naar het spoor bij Meppel en er wordt 2,5 miljoen euro geïnvesteerd in een spooremplacement bij Leeuwarden. Beide knooppunten kennen veel problemen met de treinen, zoals vertraging. Bij Meppel wordt er gewerkt aan een oplossing voor de flessenhals, waar heel veel reizigers langskomen. Rondom knooppunt Leeuwarden zijn ook veel problemen, wat met het spooremplacement opgelost zou kunnen worden. 

Met hulp van Don Ceder wordt er extra geld geregeld voor voedselbanken. De voedselbanken zien momenteel toenemende aantallen mensen aankloppen. Hierdoor wordt de druk op de voedselhulp groter. Met een bedrag van vijf miljoen euro extra hoopt de Tweede Kamer meer mensen te helpen.

Gert-Jan Segers heeft samen met VVD-collega een amendement ingediend over antisemitisme. Met het amendement komen er meer middelen beschikbaar voor de bestrijding van antisemitisme. Zo zou ieder kind op school ten minste één keer een ervaringsverhaal moeten horen over de Tweede Wereldoorlog. Het onderwijs is één van de belangrijkste plekken om uitdagingen zoals antisemitisme te bestrijden.

Alle smaken van e-sigaretten worden uit de handel gehaald. Er was al duidelijk dat er een verbod op e-sigaretten met een smaakje zou komen. E-sigaretten met een smaakje, zoals banaan of sinaasappel, zou de drempel tot roken verlagen. De smaakjes van e-sigaretten zijn onder jongeren populair. Door smaakjes uit de handel te halen wordt ingezet op verbetering van de gezondheid van jongeren.

Er komen meer middelen vrij om de besliscapaciteit voor visum-aanvragen te verbeteren. Het gaat om aanvragen voor een kort verblijf in Nederland, bijvoorbeeld door families die belangrijke gebeurtenissen bij willen wonen van mensen met een migratieachtergrond in Nederland. Dit soort aanvragen moeten op tijd kunnen worden behandeld, waardoor het van belang is dat er voldoende capaciteit is om de aanvragen te behandelen.

Het openbaar vervoer wordt verbeterd voor mensen met een beperking. Dankzij een amendement van Stieneke van der Graaf wordt er 20 miljoen euro extra in de toegankelijkheid van het ov gestoken. Het ov moet toegankelijk zijn voor iedereen. Door dit geld vrij te maken, wil de Tweede Kamer dat iedereen zonder problemen met het openbaar vervoer kan reizen. Er wordt onder andere geïnvesteerd in toegankelijke toiletvoorzieningen en reisassistentie. 

Minister Carola Schouten wil de bijstandsregels minder streng te maken. Zo moet de mens meer centraal komen te staan, in plaats van de regels. Er is sprake van ruim 20 maatregelen om de bijstand te versoepelen. Zo zijn giften tot 1200 euro toegestaan. Met de versoepeling wil het kabinet de scherpe randjes van de wet afhalen.

Met een amendement van Don Ceder wordt er geld ingezet op verzoeningsprojecten tussen Israël en Palestina. Dit zal ook belangrijk zijn voor de vredesbesprekingen die nu nergens toe leiden. Het geldbedrag van €250.000 is vooral gericht op het tegengaan van polarisatie en stimuleren van onderling begrip, met vrede van onderop als hoofddoel.

Er is een amendement aangenomen waarin meer geld naar de de Friese taal gaat. Met het geld wordt bijvoorbeeld het onderwijs in de Friese taal van betere kwaliteit voorzien. Het doel van de investering is om de basiskwaliteit weer op orde te krijgen en om alle scholen de kerndoelen van de Friese taal te halen.

Het kabinet zet zich in om betere woonvormen voor ouderen te realiseren. Deze nieuwe woningen kunnen ouderen langer thuis laten wonen en sluiten beter aan bij de wensen. Dit is goed voor jong én oud. Bewoners van gemeenschappelijke woonvormen kunnen onderling meer voor elkaar betekenen. Bovendien zal er meer doorstroom komen op de woningmarkt en wordt de kloof tussen gezinswoningen en het verpleeghuis kleiner. 

Er komt een extra budget van vijf miljoen euro beschikbaar voor de vier kleine levensbeschouwelijke universiteiten. Deze extra steun is nodig om financiële knelpunten aan te pakken, waardoor meer ruimte komt voor levensbeschouwelijk onderwijs en onderzoek. Met dit geld wordt er ook erkenning gegeven aan de waarde die de levensbeschouwelijke universiteiten hebben. Het gaat om de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA), de Theologische Universiteit Kampen (TUK) en de Universiteit voor Humanistiek (UvH).

Er komt sneller geld beschikbaar voor het Team Bestrijding Kinderporno en Kindersekstoerisme (TBKK) van de politie. Dankzij een amendement van Mirjam Bikker wordt er ook in 2023 al een miljoen euro vrijgesteld voor de bestrijding van kinderporno en -sekstoerisme. Met dit bedrag kan het TBKK eerder beginnen met de uitbreiding van het werk dat ze doen. Het TBKK is onmisbaar in de bescherming van kinderen als het gaat om seksueel misbruik of seksuele uitbuiting.

Met de nieuwe spreidingswet wordt de staat van asielopvang fatsoenlijker en humaner. De wet houdt in dat er een structurele oplossing komt voor de opvangcrisis. Er komt een eind aan de jarenlange crisisopvang. Hier heeft de ChristenUnie zich lang voor ingezet. Dankzij de wet komt er een eerlijke spreiding over de Nederlandse gemeenten en komen er voldoende opvangplekken. Ook is kleinschalige opvang beter mogelijk, om de vluchtelingen een betere kans te geven op integratie in de gemeenschappen.

Er wordt een Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen opgericht. Dit fonds heeft als doel om betaalbare woningen voor starters te realiseren. Dankzij dit fonds wordt het voor starters en gezinnen mogelijk om dankzij de subsidie toch een huis te kunnen kopen. Met de 40 miljoen euro die in het fonds gestoken wordt, worden veel starters geholpen.

De Nederlandse regering blijft Community Based Sociotherapy (CBS) Rwanda financieren, dankzij een amendement van Stieneke van der Graaf. CBS verzorgt sociotherapie voor daders en slachtoffers van de genocide tegen de Tutsi. Het doel is om trauma van de genocide samen te verwerken. Nederland blijft dit soort projecten steunen vanwege het belang van traumaverwerking en de blijvende vrede en verzoening in Rwanda.

Een aangenomen amendement van Mirjam Bikker zorgt ervoor dat er extra geld wordt uitgetrokken voor vrijwilligerswerk. Het geld is bedoeld om de organisatie van vrijwilligerswerk beter te kunnen coördineren. Het gaat om een bedrag van een miljoen euro per jaar, voor een periode van vijf jaar. Lokale vrijwilligersorganisaties zijn gebaat bij ondersteuning en met dit amendement wordt het vrijwilligerswerk verstevigd. De talloze vrijwilligers zijn van grote waarde voor de samenleving.

Het kabinet zet zich in voor minder abortussen in Nederland. Dit maken staatssecretaris Maarten van Ooijen en minister Ernst Kuipers met de aanpak 'onbedoelde en ongewenste zwangerschap' bekend. Er komt gratis gebruik van anticonceptie middelen voor kwetsbare vrouwen, zoals voor vrouwen in achterstandssituaties. Ook wordt er meer aandacht besteed aan het voorkomen van ongewenste zwangerschappen, door bijvoorbeeld meer gesprekken over anticonceptie en voorlichting.

Er komt een gratis ontbijt voor kwetsbare leerlingen op basisscholen. Dit maakt minister van Armoedebeleid Carola Schouten bekend. Het kabinet wil hiermee kinderen die vanwege financiële problemen met een lege maag beginnen, ondersteunen.

De Westerscheldetunnel wordt in 2025 al tolvrij voor personenvervoer. De motie hierover is in de Tweede Kamer aangenomen. Door het tolvrij maken van de tunnel wordt Zeeuws-Vlaanderen meer verbonden met de rest van Zeeland. Eerst zou de Westerscheldetunnel pas in 2032 tolvrij zijn, maar dat is dankzij de motie met zeven jaar vervroegd.

Het kabinet stelt €90 miljoen euro beschikbaar voor de bevordering van mentale en fysieke gezondheid. Ook preventie van gezondheidsproblemen kan met dit geld worden versterkt. Het kabinet wil een gezonde leefstijl stimuleren in een gezonde leefomgeving. Hiermee kan een deel van gezondheidsproblemen worden voorkomen.

Het kabinet heeft met Prinsjesdag een breed pakket aan maatregelen getroffen om armoede tegen te gaan. Door de hoge energie- en voedselprijzen komen huishoudens in de knel. Om de armoede te laten afnemen wordt het minimumloon verhoogd, evenals de AOW, uitkeringen en het kind gebonden budget. Daarnaast komt er meer huur- en zorgtoeslag en voor lage inkomens ook een energietoeslag.

Het kabinet gaat uitwonende studenten compenseren voor de hoge inflatie. Dit zal door middel van een tijdelijke verhoging van de basisbeurs plaatsvinden. De tijdelijke verhoging moet ervoor zorgen dat uitwonende studenten nog steeds rond kunnen komen. Daarnaast kunnen studenten ook profiteren van de verhoging van het minimumloon en de verhoging van de zorgtoeslag.

Er komt ruim €400 miljoen voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt en om armoede te bestrijden. Het geld kan mensen met een uitkering aan een baan helpen. Ook wordt er van het geld gebruik gemaakt om voedselhulp te bieden en kinderarmoede tegen te gaan.

Het kabinet zet een streep onder het fraudebeleid van de afgelopen jaren. De overheid was daarbij streng op elke kleine fout. Voortaan geldt er bij het controleren van uitkeringen een ander uitgangspunt: maatwerk en vertrouwen.

“De meeste mensen willen het goede doen”, schrijven minister van sociale zaken Karien van Gennip en minister voor armoedebeleid Carola Schouten in een brief aan de Tweede Kamer waarin zij beschrijven hoe de AOW, WW en bijstand voortaan gecontroleerd gaan worden. “Wij gaan uit van vertrouwen.”

De nieuwe voorschriften geven veel meer speelruimte aan gemeenten en uitkeringsinstanties om maatwerk te leveren. Maar ook de handhaving zelf wordt milder.

Het kabinet stelt €150 miljoen beschikbaar voor verbetering en meer bekendheid van palliatieve zorg. Palliatieve zorg heeft als doel om de kwaliteit van leven te verbeteren, ondanks fysieke, psychische of andere problemen. Vroegtijdige inzet van palliatieve zorg kan een positief effect hebben op de kwaliteit van leven van patiënten. Daarom is het goed dat ook voor mensen die niet meer beter kunnen worden, er ook geld beschikbaar is om de juiste zorg te leveren.

Met een motie van Don Ceder heeft de Tweede Kamer aangegeven dat kleinschalige asielzoekersopvang mogelijk moet zijn. Dit is belangrijk omdat dit het draagvlak voor een lokale opvang groter wordt. Met de motie wordt ook aan de COA aangegeven dat gemeentes die kleinschalige opvang aanbieden hulp moeten krijgen dit te realiseren.

Het kabinet komt met een verbod op reclames voor online gokken. Vanaf 2023 mogen gokbedrijven geen ongerichte reclame maken en vanaf 2025 mogen er geen sportwedstrijden, evenementen en programma’s gesponsord worden door gokbedrijven. Het kabinet wil hiermee kwetsbare groepen beschermen tegen gokverslaving.

Er worden circa 25.000 woningen opgeknapt of in lege kantoorgebouwen gecreëerd. Ook wordt er geïnvesteerd in preventie van jeugdcriminaliteit, net als in aanpak van armoede en schulden en in kwaliteit van onderwijs. Met deze investeringen zet het kabinet in op betere leefbaarheid van kwetsbare wijken en wil het kabinet de problemen in de wijken oplossen.

Lootboxes worden gezien als vorm van gokken, waardoor de Tweede Kamer een verbod wil op deze lootboxes. Lootboxes zijn virtuele schatkistjes in games die vooral voor kinderen erg manipulatief zijn. Bovendien is het kopen van lootboxes ook verslavend en zorgen de kosten voor onverwachte hoge rekeningen. Met een verbod op lootboxes wil de Tweede Kamer de kinderen en gezinnen beschermen tegen de psychologische trucs van de lootboxes.

Het kabinet gaat zich meer inzetten voor de mentale gezondheid van jongeren. Staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) start hiervoor een brede beweging. Het aantal mentale klachten is hoog, terwijl mentale gezondheid zeer belangrijk is. Met de aanpak wil het kabinet mentale problemen beter bespreekbaar maken en ook op die manier jongeren helpen en ondersteunen.

Vanwege de hoge inflatie verhoogt het kabinet de kinderbijslag, ondanks eerdere berichten dat de kinderbijslag niet mee zou stijgen. Door de hogere kinderbijslag worden gezinnen concreet geholpen in deze tijd van stijgende prijzen.

Dankzij inzet van Pieter Grinwis blijven er zetels voor de landbouw behouden in de Waterschapsbesturen. De ChristenUnie heeft dit door middel van een amendement op een initiatiefwet voor elkaar gekregen. Hoewel het aantal zetels verminderd wordt, is het van belang dat de praktijkkennis behouden blijft in het bestuur. De landbouw heeft net als de natuurterreinen en bedrijven twee geborgde zetels.

Naast het Outbreak Management Team (OMT), komt er ook een Maatschappelijk Impact Team (MIT). Zo kan het Kabinet tijdens een volgende (corona)uitbraak, naast de medische adviezen van het OMT, ook gebruik maken van de sociaaleconomische adviezen van het MIT. Een motie van Mirjam Bikker hierover is door de Tweede Kamer aangenomen.

Met de voorjaarsnota zijn er mooie, grote stappen om huishoudens te helpen in hun bestaanszekerheid. Zo stijgt het minimumloon en wordt de AOW hieraan gekoppeld. Ook wordt vermogen meer belast. Mede dankzij de ChristenUnie zijn er afspraken gemaakt die zorgen voor een sociale en rechtvaardige samenleving.

Er komt een verbod op het recreatief gebruik van lachgas. Dit verbod is nodig om verslavingen en alle ellende van lachgas een halt toe te roepen. Voormalig staatssecretaris Paul Blokhuis had het verbod aangekondigd en staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid) kan eindelijk de laatste stappen zetten die nodig zijn om het verbod in te voeren. Ook onze Tweede Kamerfractie heeft zich er lang voor ingezet. Het verbod gaat in vanaf 1 januari 2023.

Zowel de inkomensgrens voor de aanvullende beurs als de basisbeurs worden verhoogd. Door de verhoging van de inkomensgrens zullen meer studenten gebruik kunnen maken van de aanvullende beurs. De basisbeurs wordt verhoogd naar €273,90 voor uitwonende studenten en €109,90 voor thuiswonende studenten.

Kinderen van bijstandsgerechtigde ouders kunnen langer in huis blijven wonen zonder dat ouders gekort worden op hun uitkering. Minister van Armoedebeleid Carola Schouten wil de leeftijdsgrens verhogen naar 27 jaar. Hierdoor krijgen gezinnen meer zekerheid over hun inkomen, ook als kinderen de leeftijd van 21 gepasseerd zijn. De leeftijdsgrens van 21, die met de wet hoger wordt, zorgde voor veel problemen bij gezinnen en bij gemeenten.

Het kabinet gaat de basisbeurs opnieuw invoeren voor alle studenten in het hoger onderwijs. In het bedrag van de beurs wordt onderscheid gemaakt tussen thuiswonende en uitwonende studenten. Ook gaat het kabinet stimuleren dat meer studenten die recht hebben op een aanvullende beurs er ook gebruik van gaan maken. Tevens wordt de bijverdiengrens in het mbo geschrapt. Voor de studenten uit het de tijd van het leenstelsel komt een tegemoetkoming.

Huishoudens op bijstandsniveau krijgen een tegemoetkoming van 800 euro, vanwege de gestegen energiekosten. Ook gaan de accijns op benzine en btw op energie omlaag. Met de maatregelen wil het kabinet mensen en huishoudens helpen die niet meer rond kunnen komen.

Naar aanleiding van een motie van Don Ceder wordt de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) structureel ondersteund vanuit het ministerie. De steun gaat om een jaarlijks budget van een half miljoen euro. Met de NCAB blijft het ministerie van Justitie en Veiligheid de strijd tegen antisemitisme aangaan.