Datum:            4 november 2013

De heer Segers (ChristenUnie): Voorzitter. De bescherming van burgers is een van de kerntaken van de overheid. De politie moet dat doen en doet dat, terwijl de winkel ondertussen wordt verbouwd, maar wel open moet blijven. Het is een heel spannend jaar voor de Nationale Politie. Zij zit middenin een reorganisatie en ondertussen staan budgetten onder druk. Ik ken deze minister als een minister van ambitie en van aanpakken en hij moet daar vooral mee doorgaan, maar bij ambitie en aanpakken horen ook tastbare resultaten. De fractie van de ChristenUnie heeft daarover een aantal kritische vragen en opmerkingen, bijvoorbeeld over de start van de Nationale Politie.

De minister schrijft over een sluitende begroting, maar ondertussen krijg ik signalen dat er in dit voorjaar al sprake zou zijn geweest van een tekort van meer dan 70 miljoen en dat dit nu zou zijn opgelopen tot meer dan 200 miljoen. Ik hoop dat dit niet waar is. Als het waar is, krijg ik graag zo spoedig mogelijk helderheid over deze financiële knelpunten.

Wij hebben de brief van de Algemene Rekenkamer ontvangen waarin de Rekenkamer aangeeft dat er eigenlijk geen goede relatie is tussen de middelen die ter beschikking staan, de prioriteiten die worden gesteld en de bevoegdheden van de minister. Graag krijg ik ook op deze brief een reactie van de minister.

De bezuinigingen gaan niet ten koste van de operationele sterkte. Ik had het er net in het interruptiedebatje met collega Dijkhoff al over. Ik zou graag zien dat de minister ons voorrekent dat dat daadwerkelijk niet het geval is, want het moet toch uit de lengte of de breedte komen.

Er is een stuwmeer aan overuren ontstaan. Wordt dat inmiddels weggewerkt? Worden daar vorderingen mee gemaakt?

Ook materieel zouden er zorgen zijn. Op een bepaald moment gingen in Limburg politiemensen er zonder portofoon op uit. Zo'n portofoon is toch een lifeline voor een politieman. Graag krijg ik ook daarop een reactie.

De minister ziet de ZSM-aanpak als een succesverhaal, maar veel politiemensen zien dit toch een tikje anders. De aansluiting tussen de politie en het Openbaar Ministerie is vaak onvoldoende, waardoor verdachten soms weer op straat moeten worden gezet of vrijwillig op het bureau moeten blijven. Nu veel bureaus geen dagbezetting meer hebben, moet personeel dat bestemd is voor toezicht en handhaving op straat noodgedwongen binnenblijven en wachten totdat de zaak is afgerond door het OM. Soms ontstaat er ter plekke een discussie tussen politie en OM en wordt er op voor de politie onduidelijke gronden geseponeerd. Kan de minister in beeld brengen hoe het aantal sepots binnen de ZSM-aanpak zich verhoudt tot de situatie zonder de ZSM-aanpak? Onder het politiepersoneel leeft de indruk dat er vaker wordt geseponeerd door capaciteitsgebrek en tijdsdruk. De ChristenUnie zou hierover graag cijfers hebben.

De heer Marcouch (PvdA): Ik heb een aantal keren zo'n ZSM-context bezocht en mogen ervaren. Een van de sterke kenmerken van zo'n ZSM-aanpak is juist dat de politie, het OM en al die andere partijen daar fysiek aan tafel zitten. Als ergens de aansluiting goed moet zijn, is het daar. Ik was even benieuwd hoe de heer Segers erbij komt dat die aansluiting niet goed is.

De heer Segers (ChristenUnie): Omdat ter plekke discussie ontstaat en er bijvoorbeeld een seponering plaatsvindt, terwijl de politie dat niet helemaal mee kan maken. Dan is er onvoldoende tijd om dat goed met elkaar door te nemen. Dan moet er ter plekke een besluit vallen. Die signalen hebben ons in ieder geval bereikt. Ik wil daar graag van de minister een reactie op, omdat dat nog weleens spaak loopt.

De heer Marcouch (PvdA): Een reactie van de minister is prima, maar mijn ervaring is dat iedereen er juist heel erg enthousiast over is, omdat je nu rondom de zaak aan tafel zit en heel snel met elkaar op basis van kennis, ervaringen en het proces-verbaal dat er ligt, tot een besluit kunt komen. Maar ik ben benieuwd of de minister die ervaring ook heeft.

De heer Segers (ChristenUnie): Als de capaciteit van het OM achterwege blijft, moet een politieman soms wachten totdat hij ter plekke is of wordt er sneller tot seponering overgegaan dan de politieman zou willen. Daar krijg ik graag een reactie op.

Voorzitter. Het is goed dat de minister de heterdaadkracht bij de politie wil verhogen. Tegelijkertijd investeert de minister fors in opsporingscapaciteit voor belangrijke thema's. Die capaciteit gaat vaak zitten in recherche achteraf. Dan wordt dus heel veel gefixeerde politiecapaciteit van straat naar binnen gehaald. Aangezien de omvang van de politie sinds 1994 met ruim 25.000 mensen is toegenomen maar de pakkans naar beneden is gegaan, zit daar een probleem. Er is heel veel energie in opsporing achteraf gaan zitten maar niet in de heterdaadkracht van de politie.

Ondertussen worden veel arrestantencomplexen gesloten, waardoor reistijden langer worden. Zo haalt een heterdaadje de politie meteen van de straat. Inmiddels is de capaciteit zo beperkt dat de politie een aanhouding vaak niet meer veilig kan effectueren, zodat in veel gevallen wordt afgezien van een aanhouding op heterdaad en er wordt gekozen voor opsporing achteraf. Graag krijg ik daar een reactie op.

De beloften van het kabinet aan de burger hebben niet altijd geleid tot een zichtbare vermindering van de administratieve werkdruk. Het zogenaamde "I281-formulier" is een doel op zichzelf geworden. Daarbij worden burgers teruggebeld met een update van hun aangifte. Dat levert een imagoboost voor de politie op, maar wat voegt dit echt toe aan de kerntaken? Lukt het de politie om daar vervolgens een goede follow-up aan te geven? Hoeveel capaciteit kost dit wel niet? Wat is de reactie van de minister op het bericht dat vandaag in de krant stond dat de politie doelbewust aangiftes tegenwerkt omdat ze zo veel werk opleveren?

Daarnaast heeft het OM recentelijk een richtlijn uitgevaardigd dat iedere niet-Nederlandse verdachte met een tolk gehoord moet worden. Dat is een grote inbreuk op de slagkracht van de politie. Hoeveel tijd gaat dit kosten, met name in de grensregio? En hoeveel geld kost dit?

Steeds vaker treft de politie arrestanten aan die zich onder invloed van drank en/of drugs heftig verzetten, waardoor er veel geweld nodig is voor een arrestatie. De kans op gewonden of zelfs doden neemt hierdoor toe. De taser, een stroomstootwapen, kan hier een goede oplossing voor zijn, maar alleen arrestatieteams mogen die nu gebruiken. De minister wil eerst in 2014 nogmaals een pilot doen voordat er wordt besloten of meer agenten er een krijgen, maar de politieman in de straat vraagt daarom. Er is een enquête geweest van de Algemeen Christelijke Politiebond (ACP) waarin 82% van de agenten zegt voor invoering te zijn. Wat is nut van weer een nieuwe pilot? Zou het niet verstandig zijn om nu, met de kennis die wij hebben en alle rapporten die op tafel liggen, op dat punt de knoop door te hakken? Wat de ChristenUnie betreft krijgt de politieman die taser in 2014.

De heer Dijkhoff (VVD): Ik las het voorstel van de heer Segers ook in het nieuws. Ik was benieuwd of hij daar meer achtergrond bij heeft of dat hij dat goed doordacht heeft. Ik vond het namelijk goed om het juist eerst te testen. Ik kan mij voorstellen dat een politieman tegen een doorgesnoven eenling die pepperspray niet meer voelt, een taser zou willen inzetten, maar de heer Segers had het ook over uitgaansgeweld. Als je dan met twee agenten wordt omringd door een groep van 30 en je er een naar de grond werkt die nogal ligt te schokken, dan vraag ik mij af hoe die andere 29 daarop reageren, dus of dat geen escalerend effect kan hebben.

De heer Segers (ChristenUnie): Het kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn dat het escaleert. Het is juist de bedoeling dat het de-escaleert. De vraag naar tasers dateert van 2005. Vanaf 2009 hebben er pilots en proeven plaatsgevonden. Er is ervaring opgedaan. Politiemannen zeggen zelf dat er gevaarlijke en lastige situaties zijn in het spectrum tussen arresteren met de hand en met het dienstwapen, waarin ze geen middelen hebben. De taser zou van toegevoegde waarde zijn. Dat lijkt mij een heel belangrijk signaal. Dus wat ons betreft wordt die ingevoerd.

De voorzitter: Was dat antwoord voldoende? O nee, wij doen maar twee interrupties. Ik zie een hand van de heer Marcouch, die te laat was voor dit overleg. Tegen hem zeg ik: wij hebben zeven minuten spreektijd en twee interrupties afgesproken.

Mijnheer Segers, u hebt nog twee minuten.

De heer Segers (ChristenUnie): In tijden van bezuiniging vind ik het onbegrijpelijk dat het kabinet heeft besloten om de voetbalheffing niet in te voeren. Sterker, de opbrengst die al was ingeboekt, moet de politie nu extra bezuinigen. Er komt een efficiencykorting op de politie, waarmee Nederland niet veiliger wordt. Ik heb daarom een amendement ingediend om die voetbalheffing met ingang van het volgend voetbalseizoen wel in te voeren. Dat levert in 2014 zo'n 15 miljoen op. Die kan besteed worden aan de versterking van de Nationale Politie.

De minister wil meer politievrijwilligers werven. Daar steunen wij hem in. Daar hebben wij ook herhaaldelijk aandacht voor gevraagd, maar tot nu toe zijn er vooral meer vrijwilligers op het bureau terechtgekomen, terwijl het de bedoeling was dat er meer vrijwilligers op straat zouden komen. Intern gaat de politie er inmiddels van uit dat 60% van hen op het bureau terechtkomt, terwijl de minister eerder had gezegd dat 60% van die vrijwilligers op straat zou komen. Ook zijn er discussies met de vakbonden over verdringing van werk, over problemen die het UWV veroorzaakt bij de werving en over bevoegdheden. Ik heb hier vorige week al schriftelijke vragen over gesteld, maar ik roep de minister ertoe op om alle problemen die spelen rond de vrijwillige politie, nog dit jaar op te lossen en werk te maken van de doelstellingen.

Ik begon mijn inbreng met de grote ambitie van deze minister, maar de grote vraag is welke keuzes hij echt maakt, welke middelen hem ter beschikking staan en welke prioriteiten hij stelt. De Algemene Rekenkamer vraagt hem daar duidelijkheid over te geven. Ik sluit mij daarbij aan. Ik vraag hem duidelijkheid te scheppen bij de grote taak die wacht op de Nationale Politie.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.