Vastentijd
Voor het eerst vast ik in deze vastentijd: ik vast van dingen die mij afleiden van de aanwezigheid van God in mijn leven en dat doe ik samen met een aantal vrouwen uit mijn kerkelijke gemeente. Bijzonder om dat te doen, te ervaren dat het mij weinig moeite kost, maar ook om te zoeken naar een andere invulling van de tijd die vrij komt. Ik laat mij inspireren door de dagelijkse stukjes die we in een boekje lezen, door de playlist die we samen op Spotify hebben samengesteld, door de podcast die ik ’s morgens vroeg luister en door de mails die ik iedere dag ontvang. Eén daarvan, met een andere kijk op vasten dan de gangbare kijk, naar aanleiding van Jesaja 58: 6-8, wil ik graag met u delen.
Vasten is goed voor de lijn, vasten is goed voor de helderheid, vasten geeft houvast, vasten is toewijding. Maar volgens Jesaja is dat allemaal irrelevant. Deze tekst is geschreven in een context waarin allerlei godsdienstige mensen met vrome spreuken in de mond zich in het donker, of in het volle licht, niet zo vroom gedroegen. Die context klinkt ons vast bekend in de oren. Het is een relevant stukje tekst en er is eigenlijk maar één manier van vasten volgens Jesaja. Dit staat er:
Is dit niet het vasten dat Ik verkies: misdadige ketenen losmaken, de banden van het juk ontbinden, de verdrukten bevrijden, en ieder juk breken? Is het niet: je brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt is, je bekommeren om je medemensen? Dan breekt je licht door als de dageraad, je zult spoedig herstellen. Je gerechtigheid gaat voor je uit, de majesteit van de HEER vormt je achterhoede.
Zo’n juk gebruiken we nu niet echt meer. Maar je legde het op een dier dat dan verplicht z’n kop moest buigen om jou te gehoorzamen: gehoorzaamheid in gevangenschap. Dergelijke gehoorzaamheid is niet vrijwillig. Dergelijke gevangenschappen bestaan nog steeds, in welke vorm dan ook, mentaal én fysiek. Of het nu gevangenschap in een verslaving, door geweld, door onderdrukking, door oorlog, door het vastzitten in een vluchtelingenkamp of AZC of dat het je eigen psychische gevangenschap is. Ieder juk moet gebroken worden en iedere verdrukte bevrijd. En wat ook interessant is: je brood delen. Maar hoe kun je delen als je niet eet. Is dat dan weggeven? Nee, vasten is delen. Onderdak bieden, kleding waar nodig, je bekommeren! Dan breekt je licht door – of je ervan afvalt dat weet ik niet, of het je een gevoel van rust geeft, weet ik ook niet – want meestal gaan die dingen er licht chaotisch aan toe en nooit op de manier die je had bedacht.
Kortom, vasten heeft volgens deze profeet niets te maken met je onthouden van eten of religieuze gebruiken. Wil je vasten? Doe dan recht aan de ander, vergeef de dingen die je nog te vergeven hebt, zoek vrijheid. Lukt misschien niet helemaal in veertig dagen, maar het is in elk geval een begin.
Jezus van Nazareth is soms wat radicaal in hervormen van tradities, maar hij staat in een oude lijn – zoals die van Jesaja. Alle vormen het raam uit, hop: voor de inhoud gaan. En mocht je daarnaast niet willen eten of je tijdelijk onthouden van bepaalde dingen, doe dat ook vooral. Maar dat is niet per se de beste manier om je geestelijk leven vorm te geven – dat leven heeft te maken met recht, liefde, delen en dat mooie woord ‘bekommeren’. (geïnspireerd door popupwerk.nl/popupgedachte).
Het bovenstaande deed mij weer anders kijken naar vasten. Voor mij is vasten op dit moment een tijd van contemplatie, van toewijding aan God en zitten aan Jezus’ voeten en daar ruimte voor maken door mijzelf iets te onthouden. Het lezen van het bovenstaande inspireert mij om tijdens en na deze vastentijd opnieuw en persoonlijk ook vrede te zoeken en recht te doen door me te ‘bekommeren’ om die ander!
