Begrotingsafspraken
Toelichting Arie Slob op de begrotingsafspraken
Beste ChristenUnie-vrienden,
Het was een bijzonder moment. We zaten deze week als fractie weer om de tafel om stevig door te spreken over de zeer intensieve onderhandelingen over de begroting van 2014. De uitkomst was toen nog ongewis, maar we wisten wat we wilden. Knokken voor gezinnen, voor werk, voor kwetsbaren, voor Gods schepping. Aan het eind van ons gesprek hebben we gebeden en samen gevraagd om Gods leiding en Zijn zegen. Zo hebben we deze week keuzes gemaakt. Onder een open hemel.
Er ligt nu een akkoord waar ook de handtekening van de ChristenUnie-fractie onder staat. Samen met Carola Schouten heb ik dagen en vaak ook nachten lang onderhandeld en de voortgang steeds weer besproken met de fractie. Het heeft geleid tot een grondige herziening van de kabinetsplannen. Daarin worden gezinnen ontzien, blijft de kinderbijslag behouden en blijven schoolboeken gratis. Door de forse lastenverlichting gaan alle inkomens er ten opzichte van de kabinetsplannen op vooruit. Ook ouderen, alleenstaanden en zeker ook mensen met een laag inkomen. De lasten voor werkgevers worden verlaagd, zodat ze meer mensen in dienst kunnen nemen. Het laag BTW-tarief voor de bouw blijft ook dit jaar overeind, wat goed is voor de werkgelegenheid. We komen chronisch zieken en gehandicapten te hulp en de dreigende aantasting van de uitkering voor weduwen en weduwnaars is van tafel. Met het oog op de zorg voor het milieu wordt de belasting vergroend. Kinderen zijn onze zorg; daarom gaat er meer geld naar onderwijs. En er is goed nieuws voor Defensiepersoneel in Assen en Ermelo en voor de TBS-kliniek Veldzicht in Balkbrug. Het sociaal akkoord wordt op enkele onderdelen versneld. Maar de belangrijkste afspraken van werkgevers en werknemers over WW en ontslag blijven gewoon overeind.
Is alles alleen maar geweldig? Nee. Zeker niet al onze wensen zijn ingewilligd. Dit is ook geen alles omvattend regeerakkoord, alleen maar een grondig herziene begroting. Daarom is en blijft er afstand tussen het kabinet en onze fractie. We blijven in de Kamer onverminderd strijden voor bijvoorbeeld de beschermwaardigheid van het leven, voor een humaner asielbeleid en voor betere zorg voor Gods schepping. Toch zetten we onze handtekening onder dit begrotingsakkoord. Omdat zaken verbeterd zijn voor mensen voor wie we steeds weer willen opkomen.
Dit akkoord behoedt ons land ook voor een nieuwe politieke crisis die de economische crisis alleen maar erger had gemaakt. Ook dat weegt voor onze fractie mee en ook daarin proberen we het goede voor ons land te zoeken.
Zo hebben we onze keuzes gemaakt. Nadat we geknokt hebben voor een andere begroting en op belangrijke onderdelen ingrijpende veranderingen hebben kunnen aanbrengen. En we blijven bidden om zegen over deze keuzes.
Dank voor uw betrokkenheid, uw meeleven en uw gebed.
Met een hartelijke groet,
Arie Slob
Vraag en Antwoord
1. Waarom heeft de ChristenUnie besloten deel te nemen aan de onderhandelingen met de regeringscoalitie van VVD en PvdA over de begroting voor 2014?
De ChristenUnie heeft meegewerkt aan dit akkoord omdat dit ons de gelegenheid bood belangrijke afspraken te maken over werkgelegenheid, lastenverlichting en het ondersteunen van gezinnen. Dit zijn belangrijke onderdelen die wij in september in onze Tegenbegroting hebben gepresenteerd. Wij wilden het kabinetsbeleid aanpassen op deze punten en dat is met dit akkoord gelukt. Heel concreet: de bezuiniging op de Nabestaandenwet gaat niet door. Ook zijn de bezuinigingen op de kindregelingen van tafel. De kinderbijslag blijft behouden en de schoolboeken blijven gratis: dat scheelt ouders honderden euro’s per jaar.
We hebben ook belangrijke afspraken kunnen maken over het vergroenen van het belastingstelsel. Verder gaan we meer investeren in werkgelegenheid voor de regio (zo blijven de kazerne in Assen en de tbs kliniek in Balkbrug open en blijft een bataljon in Ermelo).
Een dieper liggende reden dat wij meewerkten aan dit akkoord, is dat wij niet geloven dat Nederland gebaat is bij een politieke impasse. We wilden ook voorkomen dat ons land in een diepe politieke crisis verzeilt en alle gevolgen daarvan voor samenleving en economie.
Dit akkoord betekent niet dat wij het kabinet nu alles steunen, laat staan dat we deel uitmaken van de coalitie. Maar wij vinden wel dat het top prioriteit is om de crisis daadkrachtig aan te pakken.
2. Wat heeft de ChristenUnie weten te bereiken met dit akkoord?
Er is veel besproken bij de onderhandelingen. De belangrijkste punten voor ons zijn:
- Bezuinigingen op kinderbijslag gaat niet door. Dat scheelt honderden euro’s voor ouders, met name zij die kinderen in de leeftijd van 12-17 jaar hebben.
- Schoolboeken blijven gratis, dat scheelt 300 euro per schoolgaand kind per jaar.
- Extra geld voor kleine scholen en het schrappen van de bezuiniging van 50 miljoen op zorgleerlingen
- Arbeid wordt goedkoper. De lasten voor werkgevers worden verlaagd, zodat ze meer mensen in dienst kunnen nemen. Er komt een premieverlaging Dat is voor de werkgelegenheid een hele belangrijke maatregel.
- BTW-tarief op renovatie en onderhoud van woningen blijft ook na 1 maart 2014 het hele jaar lang op het lage niveau van 6% in plaats van 21%
- Het uitkleden van de regeling voor weduwen en weduwnaars van 18 naar 1 jaar (ANW) wordt volledig teruggedraaid.
- Voor mensen die chronisch ziek en gehandicapt zijn blijft de fiscale aftrek voor specifieke zorgkosten bestaan. Hiervoor is een bedrag gereserveerd van 438 miljoen euro. Hiermee blijft een landelijke regeling bestaan, die ten goede komt aan mensen die chronisch ziek of gehandicapt zijn.
- In het belang van het milieu gaan diverse milieubelastingen omhoog.
- Er is een evenwichtig inkomensbeeld bereikt voor alle huishoudens.
- Het sociaal akkoord is aangepast en levert daarom meer werkgelegenheid op, maar blijft in essentie staan zoals werkgevers en werknemers hebben afgesproken.
- Ruimte voor werkgelegenheid in de regio. Kazerne in Assen, Bataljon in Ermelo en TBS-kliniek Veldzicht blijven.
3. Waarom heeft de ChristenUnie toch gekozen om zes miljard te bezuinigen, in plaats van de oorspronkelijke drie miljard?
De keuze bij de presentatie van de tegenbegroting van de ChristenUnie om geen zes maar drie miljard te bezuinigen was geen doel, maar een middel. Het doel was lastenverlichting, banen en versterking van gezinnen. Is dat doel op een andere manier bereikbaar, dan biedt dat mogelijkheden om alsnog akkoord te gaan met een bezuinigingsbedrag van zes miljard. Dat is de reden wat de ChristenUnie betreft om toch aan de onderhandelingen deel te nemen. Uit het antwoord op eerdere vragen blijkt dat de bijgestelde begroting lasten verlaagt, werk oplevert en de koopkracht van gezinnen en alle andere huishoudens versterkt. Als dat zo is, kan ook de ChristenUnie zich neerleggen bij 6 miljard bezuinigen. Dit te meer daar het op orde brengen van de staatskas belangrijk is en blijft.
4. Waarom heeft dit kabinet de ChristenUnie en andere oppositiepartijen als D66 en de SGP nodig?
Het kabinet heeft alleen een meerderheid in de Tweede Kamer. In de Eerste Kamer ontbreekt deze meerderheid. Wetten worden eerst in de Tweede Kamer behandeld. Als daar steun ontbreekt van partijen die in de Eerste Kamer nodig zijn om een meerderheid te krijgen, is de kans groot dat deze wetten het niet halen in de Eerste Kamer. Uiteraard hebben beide Kamers een eigen verantwoordelijkheid.
5. Is hiermee nu eindelijk rust gekomen in de maatregelen die komen of kan er snel weer gedoe zijn?
Met dit akkoord wordt duidelijkheid geschapen over de begroting voor 2014. Als er geen draagvlak zou zijn voor de begroting, duurt de onzekerheid voort. Dit is slecht voor de stabiliteit van Nederland en slecht voor de economie. Onzekerheid zorgt voor meer werkloosheid en minder kans op herstel van de economie.
6. De ChristenUnie heeft in de onderhandelingen steeds op het belang van gezinnen gehamerd. Waarom zijn gezinnen zo belangrijk voor de ChristenUnie?
Gezinnen zouden fors worden geraakt in hun portemonnee als de plannen van het kabinet ongewijzigd bleven. Veel gezinnen hebben door de crisis al moeite om rond te komen en de opvoeding van kinderen is kostbaar voor ouders. Wij hebben sterke gezinnen nodig om kinderen een goede basis voor de rest van hun leven te geven. De ChristenUnie vindt een goede inkomensondersteuning aan gezinnen hierom belangrijk. We hebben daarbij alle gezinnen met kinderen op het oog.
7. Wat betekenen de plannen voor de kinderbijslag?
De geplande bezuinigingen van het kabinet op de kinderbijslag gaan niet door. Het kabinet wilde de kinderbijslag voor kinderen van 6 t/m 11 jaar (€ 232,71 per kind per kwartaal) en voor kinderen van 12 t/m 17 jaar (€ 273,78 per kind per kwartaal) verlagen tot het bedrag dat geldt voor kinderen van 0 t/m 5 jaar (€ 191,65 per kind per kwartaal). Met het besluit om niet te bezuinigen op de kinderbijslag wordt voor deze gezinnen een inkomensachteruitgang van ongeveer € 160 tot € 330 per jaar per kind voorkomen.
8. Hoe pakt dat dan uit voor bijvoorbeeld ouderen, alleenstaande ouders of alleenstaanden?
Voor de ChristenUnie is een evenwichtige koopkrachtontwikkeling voor iedereen belangrijk. Daarom zijn wij wat er zeer op gespitst geweest dat door de bijstelling van de oorspronkelijke begroting van het kabinet iedereen er beter van wordt. Dus zeker ook de minima, de ouderen, de alleenstaanden en alleenstaande ouders.
9. Wat gebeurt er op het gebied van vergroening?
Het pakket maakt de belastingen groener terwijl de lasten op arbeid worden verlaagd. Totaal bevat het pakket voor 2014 naast ruim 1 miljard aan lastenverlichting oplopend tot 1,5 miljard in 2017 ook 0,5 miljard lastenverzwaringen oplopend tot 1,1 miljard in 2017. De lastenverzwaringen bestaan voor 2/3 deel uit vergroeningsmaatregelen. Het gaat dan om een verhoging van de motorrijtuigenbelasting, het aanscherpen van de CO2 grenzen van de aanschafbelasting voor motorvoertuigen (BPM) , een verhoging van de leidingwaterbelasting en de herintroductie van de belasting op het storten van afval. Het aanscherpen van de CO2 grenzen betekent dat een nieuwe auto sneller in een hoger BPM tarief valt. Hiermee wordt de aanschaf van schonere auto's gestimuleerd. Ook worden fabrikanten gestimuleerd de CO2 prestatie van auto's sneller te verbeteren. De afgelopen jaren zijn de grenzen al geleidelijk aangescherpt en dit heeft een positief resultaat gehad op de milieuprestatie van nieuwe auto's.
10. Is er nu ook een akkoord over de pensioenen?
Nee, pensioenen zijn buiten de onderhandelingen gehouden
11. Wat doen we voor chronisch zieken en gehandicapten?
De belangrijkste afspraak die is gemaakt, betreft het behoud van een landelijke regeling voor mensen die chronisch ziek en gehandicapt. Er blijft nu een fiscale aftrek voor specifieke zorgkosten bestaan, ter grootte van 438 miljoen euro. Dit komt ten goede komt aan mensen die chronisch ziek of gehandicapt zijn. Daarnaast krijgen gemeenten de taak mensen die dat nodig hebben tegemoet te komen met een gerichte compensatieregeling.
Dit is al met al een belangrijke verbetering van de oorspronkelijke plannen. Rekenvoorbeelden toonden aan dat mensen er honderden tot soms duizenden euro's op jaarbasis in besteedbaar inkomen op achteruit zouden gaan.
12. Waar bestaan de investeringen in het onderwijs uit?
Er komen extra investeringen in het onderwijs, onder meer gericht op kleinere klassen en er komt meer geld voor onderzoek. De ChristenUnie heeft zich sterk gemaakt voor investeringen in kleine scholen, zodat deze scholen een kwaliteitsimpuls krijgen. Ook is de voorgenomen bezuiniging op passend onderwijs van 50 miljoen euro van de baan. De ChristenUnie verzet zich al enkele jaren tegen bezuinigingen op zorgleerlingen en is blij dat het (net als vorig jaar bij het Lenteakkoord) wederom gelukt is niet te korten op de begeleiding van kwetsbare leerlingen.
13. Waarom steunt de ChristenUnie een paars kabinet, dat over veel onderwerpen – zoals de medisch-ethische kwesties – zo anders denkt?
We steunen niet het kabinet. We maken het alleen mogelijk dat de begroting voor volgend jaar kan worden aangenomen. Daarbij hebben we veel kunnen inbrengen wat wij belangrijk vinden. We steunen dan ook alleen maatregelen die in het akkoord staan. Daar staat onze handtekening onder. We blijven strijden tegen maatregelen van dit kabinet die wij niet heilzaam vinden. Dit is ook geen alles omvattend regeerakkoord, maar een grondig herziene begroting voor 2014.
14. Heeft de ChristenUnie overwogen om op te stappen?
De ChristenUnie is aan tafel blijven zitten zolang er zicht bleef op een uitkomst die perspectief bood voor gezinnen en werklozen. We hebben steeds hun belang voor ogen gehouden. We hebben steeds dit perspectief voor ogen gehouden en het maximale eruit proberen te halen. Zo hebben we onze keuzes gemaakt. Nadat we geknokt hebben voor een andere begroting en op belangrijke onderdelen ingrijpende veranderingen hebben kunnen aanbrengen.
15. Was het kabinet gevallen als de ChristenUnie was opgestapt?
Als de begrotingsonderhandelingen op niets waren uitgelopen, zou het gevolg een politieke crisis zijn geweest. Dit had kunnen leiden tot de val van het kabinet. De inzet van de ChristenUnie is nooit de val van het kabinet geweest. We hebben geknokt voor een grondige herziening van de kabinetsplannen. Daarin worden inderdaad gezinnen ontzien, blijft de kinderbijslag behouden en blijven schoolboeken gratis. Daarin worden de lasten voor werkgevers verlaagd, zodat ze meer mensen in dienst kunnen nemen. Het laag BTW-tarief voor de bouw blijft ook in 2014 overeind, wat goed is voor de werkgelegenheid. We komen chronisch zieken en gehandicapten te hulp en de dreigende aantasting van de uitkering voor nabestaanden is van tafel. De belasting worden vergroend, er gaat meer geld naar onderwijs en er is goed nieuws voor Defensiepersoneel in Assen en Ermelo en voor de TBS-kliniek Veldzicht in Balkbrug.