In het artikel ”Links, rechts, uit de maat” in het katern Accent (RD 18-9) wordt de nogal banale tweedeling ”ChristenUnie links, SGP rechts” gemaakt. Die tegenstelling wordt zelfs niet eens meer onderbouwd, ze hoeft alleen nog maar verklaard te worden. Dat deze etiketten niet deugen, is niet eens mijn grootste probleem. Veel ingrijpender is dat het artikel voeding geeft aan cynisme ten aanzien van een directe relatie tussen geloof en politiek. Want als je met de Bijbel in de hand blijkbaar alle kanten op kunt, wordt het vanzelf de vraag of het nog zin heeft om hem in de politiek überhaupt nog open te doen.

De constatering dat de Bijbel voor allerlei politieke karretjes wordt gespannen is oppervlakkig gezien een juiste. Christenen waaieren meer dan ooit uit over het hele politieke spectrum. Het is ook de vrijheid van iedere christen om met een goed geweten zijn eigen politieke keuzes te maken. Ik moet er niet aan denken dat we terugkeren naar de situatie waarin bisschop en dominee hun volgelingen tot vlak voor het stemhokje begeleidden. Maar er is echt wel iets meer te zeggen dan dat je met de Bijbel in de politiek blijkbaar alle kanten op kan en mag.

Allereerst heeft het christendom op ons continent en zeker ook in Nederland een veel eenduidiger politieke en maatschappelijke bijdrage geleverd dan nu misschien lijkt. Die bijdrage kan onmogelijk rechts of links genoemd worden. Want waar rechts een bijna blind vertrouwen in het individu en de markt heeft, daar zal de SGP zich niet snel rechts noemen. En waar links het heil verwacht van een sturende overheid, daar heeft de ChristenUnie een heel andere heilsverwachting. De christelijk-sociale traditie heeft dan ook altijd een hogere weg gewezen en als geen andere oog gehad voor het belang van een verantwoordelijke samenleving, naast de overheid en de markt.

De ontvangen liefde van God uitte zich bij veel christenen niet in een verlangen naar staatsmacht of naar rijkdom, maar juist in naastenliefde en dienstbaarheid. Scholen, ziekenhuizen en armenzorg waren de eerste maatschappelijke zorg van christenen, niet het veroveren van de macht of het beheersen van de economie. Op traditionele zendingsposten in de derde wereld zie je het kerkgebouw, de school en het ziekenhuis bij elkaar staan als monumenten van naastenliefde.

In de christelijke doordenking van politieke en maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft dat geleid tot een christelijk-sociale traditie die begint bij de samen­leving en de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Het hart van dat denken wordt gevormd door een dienstbare samenleving van verantwoordelijke burgers, met daarbij een zichzelf beperkende, dienstbare overheid. Dat leidt tot vrijheid van verbanden als gezin, school en vereniging, die niet gedomineerd worden door overheid of de markt.

Het is van groot belang dat christenen die traditie vitaal houden, juist in een tijd waarin zo veel om geld en winst draait en waarin een seculiere meerderheid via overheidsdwang haar wil dreigt te gaan opleggen. Christelijke partijen vervullen in die christelijk-sociale traditie een belangrijke rol en het voeden van scepsis ten aanzien van die traditie is funest. En deze visie op de samenleving afdoen als links doet de christelijk-sociale traditie op geen enkele manier recht.

Daarnaast staat er nog iets belangrijkers op het spel als het gaat om de relatie tussen geloof en politiek. Als christelijke partijen zich voortdurend tegen elkaar laten uitspelen, voeden ze een gevaarlijk cynisme ten opzichte van de relatie tussen geloof en politiek. Dat kan leiden tot een situatie waarin de politieke keus van christenen verder seculariseert.

Mijn grootste zorg is dan niet primair het aantal zetels van christelijke partijen, maar veel meer het geloof dat God ook bij onze maatschappelijke en politieke keuzes de Immanuel is. Als God werkelijk de Immanuel is die Hij belooft te zijn, dan is Hij er ook bij als er een economische crisis is, of als we ons het hoofd breken over de vragen rond immigratie en islam.

Als we aan dat geloof vasthouden, hebben we niet altijd direct alle antwoorden klaar, maar staan we wel met God midden in de samenleving, in navolging van Christus en vertrouwend op de leiding van Gods Geest. Daarom is het van zo’n wezenlijk belang om geloof en politiek te blijven verbinden en elkaar als christenen in die zoektocht vast te houden.

Christenen die ook in de politiek naar de Bijbel willen luisteren, staan in een rijke, christelijk-
sociale traditie. Ze hebben dan inderdaad de keus uit verschillende partijen. Maar als we bij een open Bijbel onze keuzes willen maken, is er veel meer wat ons verbindt dan wat sommige krantenkoppen ons willen doen geloven.

De auteur is directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie.

Dit artikel staat ook hier op de site van het RD.